Nếu chánh pháp hiểu theo nghĩa là lời dạy chân chánh của bậc giác ngộ về sự thật của pháp (thực tại), thì đúng là có sinh có diệt. Nhưng chính vì vậy mà con phải mau mau tu theo chánh pháp ấy kẻo nó diệt đi thì biết bao giờ có lại mà tu! Ví như con đang đói, có người biết chỉ con đến địa chỉ như vầy như vầy để ăn cơm, vậy con phải theo chỉ dẫn đó mà đi mau, nếu không thì hết cơm đấy! Nếu con nghĩ lời nói đó nói ra đã diệt rồi đâu có giá trị gì để theo thì thôi, hoặc con nghĩ có cơm ăn rồi cũng đói lại thì không đi là tùy con, còn người đi sẽ được ăn cơm là chuyện của người ta con lo làm gi? (Thầy nói vui thôi nha).

Không phải cái gì có sinh diệt là ảo ảnh đâu. Cái có thể sinh diệt được tức là cái có diễn ra thực, còn ảo ảnh là cái không diễn ra thực nên không có sinh có diệt gì cả. Ví dụ sợi dây mà thấy là con rắn, sợi dây mới có sinh diệt, chứ con rắn là ảo ảnh thì đâu có thật mà sinh diệt? Trong trường hợp này cái tâm tưởng ra con rắn lại có sinh diệt, vì cái tâm tưởng có hoạt động thực.

Nếu chánh pháp hiểu theo nghĩa chân đế: bản chất muôn đời của pháp thì từ vô thỉ đến vô chung vẫn là bản chất ấy. Ai thấy ra được bản chất ấy cũng đều được giác ngộ giải thoát như nhau. Như vậy cũng phải thấy ra và sống thuận theo chánh pháp ấy, nếu không sẽ tự chuốc lấy đau khổ cho mình mà thôi.

1) Trong thiền vô vi mà anh nói thì chữ vô vi có nghĩa là dựa vào "năng lực cõi trên" theo Tiên Đạo, chứ không phải nghĩa không tạo tác nhân quả nghiệp báo như lời Phật dạy. Anh không nên dựa vào tha lực để tu tập, mà tu vô vi theo Phật chính yếu là xả ly cái bản ngã tạo tác hữu vi. Muốn xả ly bản ngã thì phải thấy rõ nó và hóa giải tiến trình tạo tác của nó. Điều này không phải là việc làm của bản ngã, bản ngã không thể xả ly chính mình, nó có thể từ chối bản ngã này nhưng lại tạo ra bản ngã khác. Bản ngã cũng không xuất hiện riêng trong thế ngồi mà nó có thể hiện diện khắp mọi hoạt động của mỗi người, vì vậy thiền là khám phá bản ngã trong mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt động.

2) Đi đứng ngồi nằm là tùy duyên, không nên ngồi nhiều. Ngồi nhiều trệ khí chỉ sinh bệnh thôi. Khi duyên cần thiết hay phù hợp với ngồi thì chỉ cẩn ngồi buông cái ta ảo tưởng lăng xăng đi thì tánh biết sẽ tự soi sáng, lúc đó dù tĩnh hay động cũng đều là pháp vô thường, khổ, vô ngã. Đâu phải ta hay của ta mà phải cố gắng lấy cái nầy bỏ cái kia theo tư ý của bản ngã. Ngồi thiền không phải để giữ trạng thái tĩnh (bất động) mà là thái độ không lăng xăng tạo tác nên mới gọi là vô vi theo đúng nghĩa thiền nhà Phật. Hít thở sâu hay làm một vài động tác cho khí huyết điều hòa là tốt, nhưng đó không phải là thiền. Thiền thuộc về trí tuệ nên điều chính yếu là thấy thực tánh chứ không phải để đạt bất cứ điều gì. Nếu có cái gọi là "đạt" thì đó là việc của pháp.

Việc ngồi thiền đúng là không quan trọng thời gian. Mà đã không quan trọng thời gian thì sao lại phải qui định 1 giờ hay 30 phút? Ngồi bao lâu không quan trọng mà ngồi với thân tâm như thế nào mới đáng quan tâm. Đừng cố ngồi nhiếp tâm thiền định, cũng đừng cố tinh tấn để mau đắc tuệ, vì cố đạt tới định hay tuệ tức đã tạo ra thời gian, lúc đó dù ngồi ít ngồi nhiều thì vẫn bị thời gian chi phối. Đã bị thời gian chi phối sao gọi là định, tuệ được? Thời gian, sở đắc đều là những sản phẩm của bản ngã tham sân si, thì ngồi làm gì cho nhiều để tăng thêm bản ngã? Mục đích của định tuệ là thấy ra thực tánh vô thường, khổ, vô ngã của thân tâm thì thậm chí không ngồi vẫn thấy. Tốt nhất trước khi ngồi thiền nên tự hỏi: "Ai ngồi thiền" để không bị bản ngã, thời gian và ảo tưởng đánh lừa.

Đừng tách rời định tuệ mà tu, cứ ngay tại đây và bây giờ, đừng nghĩ tới thời gian trước hay sau đó. Tâm thư giãn buông xả, rỗng rang trong sáng thì liền ngay đó có đủ chánh niệm tỉnh giác, có đủ định tuệ cả rồi, sao phải cố gắng đạt được định tuệ nào nữa để cho bản ngã, thời gian và sở đắc xen vào? Nếu có tính thì nên tính xem ngay trong sát-na hiện tại con có trọn vẹn rỗng rang trong sáng hay không mà thôi. Để ý niệm thời gian xen vào thì sát-na định tuệ duy nhất đã mất. Lúc ấy chỉ có bản ngã thời gian và đau khổ thôi, lấy gì mà tu định tuệ đây? Nhớ là đừng mất thời gian tranh luận, đừng để mất giây phút tại đây và bây giờ quý báu này trong vô minh ái dục.

Hành thiền Vipassanà chủ yếu là trở về trọn vẹn với thực tại thân-thọ-tâm-pháp gọi là chánh niệm, thấy biết thực tại thân-thọ-tâm-pháp ngay tại đây và bây giờ một cách trong sáng minh bạch, tuyệt đối không để (động lực) tham ưu xen vào bất cứ pháp nào trên đời gọi là tỉnh giác, cứ như vậy mà tu tập không buông lung phóng dật gọi là tinh tấn. Đó là toàn bộ cốt lõi pháp hành Tứ Niệm xứ. Trong đó không tìm đâu ra hai chữ hứa hẹn và bốn chữ kiên trì tập luyện cả. Nếu đức Phật hứa hẹn một tương lai thì sao lại nói: "Quá khứ không truy tầm, tương lai không ước vọng, chỉ có pháp hiện tại, tuệ quán chính là đây." Và khi Phật dạy: "Không động không rung chuyển, biết vậy nên tu tập, hôm nay nhiệt tâm làm, ai biết chết ngày mai" lại càng chứng tỏ nhiệt tâm tu tập một cách trọn vẹn ngay tại đây và bây giờ, (vì biết khi nào chết mà vọng móng ỏ tương lai), hoàn toàn khác với kiên trì tập luyện do động lực tham ưu của bản ngã mong được sở hữu một sở đắc (achievement) ở tương lai. Nếu không thấy ra chỗ khác biệt vi tế này thì không phải chỉ sai một ly đi một dặm mà còn đi ngược hoàn toàn Giáo Pháp của Đức Phật. Vô tình đồng hóa Ma Đạo với Phật Đạo, mà người xưa gọi là hủy báng Phật Pháp đó con à!

Ví dụ: Một người đi học cách trồng ổi. Chuyên gia nói rằng: "Anh cứ gieo trồng cây ổi con rồi nhiệt tâm chăm bón đúng mức thì tùy theo giống ổi mà 3 năm, 2 năm, 1 năm, thậm chí 6 tháng ổi sẽ có hoa có trái." Người trồng ổi cứ bình tâm mà gieo trồng đúng, tưới bón đúng, còn ra hoa ra trái là việc của cây ổi, chứ đâu phải việc của anh ta mà tham lam cố gắng làm quá sức mình để sinh bệnh (tẩu hỏa nhập ma) và không chừng chết trước khi ổi có trái! Đó là lý do vì sao khi một vị tỳ kheo xin hoàn tục vì kiên trì tập luyện không thành công và trách Pháp Phật không có kết quả. Phật dạy: "Như Lai đâu có hứa hẹn những thành quả mà ngươi mong muốn",  và Ngài xác nhận tinh tấn quá mức là hoàn toàn vô ích chẳng khác lên dây đàn quá căng thì chỉ đứt thôi chứ đâu có được âm thanh hay ho gì! Trong một bài kinh khác đức Phật dạy rằng: "Không phải mong cầu hay không mong cầu mà là có làm đúng pháp hay không mà thôi."

1) Xấu hổ, hối hận việc làm sai và lo lắng bất an cũng là điều tự nhiên. Vậy cứ để tự nhiên để thấy ra chính mình trong chuỗi nhân quả đó. Điều quan trọng là có nhận thức đúng bản chất hành vi của mình không, hay chỉ hổ thẹn vì hư danh hay vì một quan niệm đạo đức nào đó?

2) Cứ ngủ nghỉ theo nhu cầu cần thiết và hợp lý trong điều kiện của mình, không nên gượng ép, không nên buông trôi. Không cần quy định giờ ngồi thiền, chỉ cần biết tùy lúc mà thư giãn, buông xả để cho thân tâm nghỉ ngơi hoàn toàn khi cần thiết, ngồi nằm gì cũng được, ở đâu cũng được, nhưng không nên gò bó vào bất cứ phương pháp hay hình thức nào.

3) Không cần tập trung vào hơi thở. Chỉ cần khi thất niệm nhớ mình đang thở để đưa tâm về thực tại, không để nó chạy rông thôi. Chủ yếu là khi hành động nói năng suy nghĩ gì cũng nên sáng suốt, định tĩnh, trong lành là mọi việc sẽ ổn. Khi cần thiết để thích ứng một tình huống thì nên thận trọng, chú tâm, quan sát rõ ràng là được.

Có hai loại ràng buộc:

- Một là loại ràng buộc của pháp tự nhiên như con đã nói: "là nhân quả, nghiệp duyên, ...là định mệnh (từ quả của nghiệp). Và tất cả các pháp sinh ra đều có tính tương tác, ràng buộc lẫn nhau trong một qui định chặt chẽ mà chúng ta không thể cố gắng thoát ra bằng bản ngã. Chỉ có (thấy) như thị, chấp nhận không điều kiện, không động cơ, thì khi đó mới được tự do hoàn toàn".

- Hai là ràng buộc mà đức Phật gọi là kiết sử, triền cái, tức là các phiền não bên trong do bản ngã vô minh ái dục tạo ra. Giải thoát chính là thoát khỏi sự ràng buộc này. Như vậy, khi thoát khỏi sự ràng buộc của bản ngã tham, sân, si, ngã mạn, tà kiến, hôn trầm, trạo cử, nghi hoặc, thất niệm, bất giác, vô tàm, vô quí v.v... thì đồng thời có thể ung dung tự tại trong những ràng buộc tự nhiên giữa cuộc đời (loại ràng buộc thứ nhất). Vì vậy chư Phât, chư Thánh nhân, Bồ-tát mới ung dung tự tại như vậy. Các ngài không những có khả năng tự giác mà còn có thể vào đời, sống thuận pháp tùy duyên, thong dong vô ngại, với tâm nguyện vô ngã vị tha.

Tuy nhiên, cần lưu ý một điều: dù là ràng buộc của kiết sử hoặc triền cái, cũng không phải giải thoát bằng cách đem bản ngã tham sân si ra mà lăng xăng giải quyết hay tìm cách loại bỏ, diệt  trừ theo quan niệm chủ quan, mà vẫn phải ung dung tự tại mới thấy ra được nó.  Loại ràng buộc thứ hai này, thực chất chỉ là hư ảo do vọng tưởng của bản ngã tạo ra, nên không cần phải diệt mà chỉ cần thấy ra bằng trí tuệ (tuệ tri) trong chánh niệm tỉnh giác thì nó liền tự diệt. Hành thiền theo Vipassanà chỉ có nghĩa là thấy ra minh bạch chứ không cố gắng để giải quyết gì cả. Còn lấy nỗ lực của bản ngã mà giải quyết, diệt trừ thì chính là tạo tác trong quỹ đạo tham sân si, nên chỉ làm tăng thêm sức mạnh của ràng buộc mà thôi.

Ví dụ, khi ảo tưởng của bản ngã thấy sợi dây là con rắn liền phát sinh sợ hãi, rồi lại lăng xăng tìm cách giải quyết, hoặc diệt con rắn hoặc diệt sợ hãi. Hành động đó cũng là biểu hiện của bản ngã tham sân si nên chẳng giải quyết được việc gì. Nhưng chỉ cần trầm tĩnh sáng suốt (thái độ ung dung tự tại) nhìn kỹ thấy rõ sợi dây là sợi dây thì không cần lăng xăng giải quyểt gì cả mà con rắn và sợ hãi đều tự biến mất.