Kết quả Tìm Kiếm: Có 67 câu hỏi có nội dung liên quan đến 'niệm hơi thở, sự thở'.
Thông báo:
Trong một thời gian dài, mục Hỏi Đáp Phật Pháp của trang web đã nhận được rất nhiều câu hỏi của Phật tử từ khắp nơi gởi đến. Thầy Viên Minh đã trả lời tất cả các câu hỏi liên quan đến vấn đề học Pháp, hành Pháp. Hiện tại mục Hỏi đáp đã có khoảng hơn hai mươi ngàn câu hỏi đáp, trong đó Thầy đã chỉ ra cốt lõi của việc hành đạo, sống Thiền. Do vậy Thầy đã quyết định tạm ngưng mục Hỏi đáp trong một thời gian để có thể chuyên tâm làm các Phật sự cần thiết khác.
Vậy, nếu có nhu cầu, Quý vị có thể sử dụng mục Tìm kiếm bên dưới (gõ từ khoá) hoặc bấm vào các tag đã được gắn theo từng chủ đề để tham khảo các câu Hỏi - Đáp về vấn đề của mình hoặc tương tự.
Sadhu sadhu lành thay!
Danh mục Hỏi Đáp Phật Pháp
Câu hỏi:
Con kính chào Thầy! Con cũng chỉ mới biết đến Thiền thôi nhưng khi tập thì con không thể tập trung trên hơi thở được, không thấy rõ hơi thở vào và ra trên điểm xúc chạm, hình như cái này phải bỏ công sức ra luyện tập thì phải. Tập vài lần như vậy hình như con đi lạc qua Thiền Tứ Đại khi vô tình đi theo hơi thở vào trong mặc dù mình không muốn hoặc không biết. Khi ngồi được một lúc thì bắt đầu thấy tim mình đập rất rõ ràng, từng mạch máu đang đẩy máu đi khắp cơ thể, lúc đó lại đi lạc theo quả tim. <p>
Con vẫn biết là mình sai và khó khăn khi quay trở lại trên hơi thở, và từ đó con đã dừng Thiền lại vì đi tiếp thì thấy đầu đau nhức và cơ thể cứng đơ. Con không nghĩ đến phương pháp đối trị vì như vậy là không đúng niệm trên hơi thở như ban đầu rồi. Con muốn hỏi là làm thế nào để xác định được mình phù hợp với Thiền nào trong 40 loại hay là con quá hấp tấp khi nghĩ như vậy? Khi đi ngủ con nằm tập trung hơi thở không tìm điểm xúc chạm, không đi theo hơi thở, chỉ đi chơi loanh quanh với nó thôi và sau đó ngủ lúc nào cũng không biết. Hình như có phải đó là trạng thái hôn trầm không thưa Thầy vì con thấy giống như khi ngồi Thiền mà ngủ gục vậy? Cho con hỏi là mình không tập Thiền nữa nhưng khi ngủ lại "giỡn chơi" như vậy thì có vấn đề không? Không nghiêm túc như vậy một thời gian thì nó sẽ như thế nào? Con chẳng cần thấy ánh sáng hay tướng gì gì đó, con chỉ cần thấy thoải mái là được. Con nghĩ đầu tiên là mình cần phải thành thục trong vấn đề hơi thở rồi chuyện khác tính sau, mình phải thở đều đặn giống như thở khi đang ngủ vậy. Khi nghĩ đến điều này thì con biết là khó thật, mình thua rồi hoặc là mình không có duyên. Xin Thầy có thể chỉ cho con biết con sai ở đoạn nào không thưa Thầy? Con cám ơn Thầy!
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Con giỡn chơi như thế mới đúng là thiền, còn trước đó con chỉ làm phiền thân tâm thôi chứ chẳng phải thiền gì cả. Tại sao con lại bắt ép thân tâm phải theo ý đồ chủ quan của "cái ngã ham muốn trở thành" để cho thân tâm phải gánh lấy hậu quả là "đầu đau nhức và cơ thể cứng đơ". Tốt nhất là con nên trả sự hồn nhiên trong sáng lại cho tâm để nó có thể thấy mọi pháp đến đi trung thực như chúng đang là. Đó mới thật sự là thiền.
Câu hỏi:
Kính bạch Hòa Thượng, trong câu trả lời trước, sư ông khuyên con nên buông xã và thư giãn, qua 2 ngày đầu thì con cảm thấy con được làm mới lại từ đầu, thấy nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Nhưng đến sáng nay khi con nghe được bài pháp của Hòa Thượng, con có nghe Hòa Thượng nói đến “niệm hơi thở”, đúng là chữ “niệm” bấy lâu nay con đã hiểu ý sai nên không trọn vẹn với nó. Sau khi đi học về, con nằm nghỉ, con cảm nhận được hơi thở đi ra đi vào, cảm nhận được nhịp tim đập và các nhịp ở bàn tay, nhưng khoảng vài phút sau thì con lại rơi vào chú ý nên đã điều khiển hơi thở ra và vào, con thấy hơi thở bị đứt quãng, và trong đầu lại hiện ra lại các câu mà các vị trước đã dạy con “Hơi thở dài biết hơi thở dài, ngắn biết ngắn” , “biết rõ toàn thân”, v.v… cảm giác lại nặng trĩu trở lại thưa Hòa Thượng. Và con cũng cúi xin Hòa Thượng hoan hỹ giúp con hiểu thế nào là “Niệm sự chết” ạ, bởi vì lúc trước cũng có vị nói với con rằng “Niệm sự chết là thấy thân con sau khi chết sẽ mục rửa, thối nát, chảy nước, thịt vỡ vụng rời khỏi xương, rồi xương bị thời gian rồi cũng thành cát bụi bay đi mất”, nhưng khi con thử thực hành thì con lại tưởng tượng ra một chuỗi sự chết của con trong đầu, cũng thối nát mục rửa v.v.., nhưng nó chỉ là tưởng và tưởng, con lại không thấy “chết” trong thực tại là như thế nào? Con cảm ơn Hòa Thượng đã chia sẻ giúp con ạ, và nhân ngày 20-11 con kính chúc Hòa Thượng, cùng quý thầy được khỏe mạnh, lúc nào cũng là tuệ đăng cho Phật giáo ạ, con xin đảnh lễ Hòa Thượng.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
1) Có thể con nên bỏ "niệm hơi thở" đi để khỏi rơi vào thói quen dính mắc vào phương pháp niệm trước đây. Con chỉ ngồi thư giãn buông xả và cảm nhận toàn thân đang ngồi một cách tự nhiên thôi. Chỉ có ngồi với cảm nhận trọn vẹn "toàn thân đang ngồi" ngoài ra không cố gắng làm bất cứ điều gì khác. Vì thực ra ngồi chỉ là ngồi thôi, còn những thứ lăng xăng gọi là đang hành, đang tu, đang niệm, v.v... đều là vọng đọng của bản ngã luôn muốn sở đắc hoặc trở thành theo vô minh ái dục cả.
2) Cách niệm sự chết của thầy rất đơn giản là con chỉ cần thỉnh thoảng hỏi lại mình: "Ngay đây và bây giờ mình có thể chết không?" rồi con buông xả và cảm nhận một trạng thái hoàn toàn bất động. Điểu này có thể chỉ xảy ra một giây thôi cũng được, nhưng nó có hiệu quả cực kỳ mầu nhiệm, thầy sẽ không nói trước mầu nhiệm như thế nào để con tự phát hiện mới thấy sự kỳ diệu của niệm sự chết. Nói vậy nhưng đừng mong đợi gì cả chỉ chết đi một giây thôi là được.
Câu hỏi:
Kính bạch hòa thượng! Con ở xa, ngày ngày đều mở trang Trung Tâm Hộ Tông, tuổi đã 70, trí nhớ không còn như xưa, tâm thì như dòng nước chảy. Kính thầy từ bi chỉ con cách hành thiền đúng với con: thở tự nhiên là thở vào ra với tâm hay biết phải không thầy? <p>
Chúc thầy có nhiều sức khỏe.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Cứ thở tự nhiên và nhận biết rõ ràng khi thở vô, khi thở ra với tâm bình thản trong sáng, đừng cố luyện tập gì, đừng mong đạt được gì, vì chính tâm không rèn luyện không mong cầu mới là tâm an nhiên tự tại. Không phải chỉ thở thôi mà với đi đứng ngồi nằm và mọi sinh hoạt hàng ngày cũng đều nhận biết như vậy, thì đó mới chính là thiền đúng đắn, hợp với căn cơ trình độ và lứa tuổi của mọi người. Thấy biết trong sáng (tri kiến thanh tịnh) là cốt lõi của thiền, còn đối tượng là gì hay ở trong trạng thái nào không quan trọng.
Câu hỏi:
Con xin đảnh lễ và chúc Thầy sức khỏe. Thầy dạy con thư giãn buông xả và thận trọng chú tâm quan sát tức tinh tấn chánh niệm tỉnh giác. Con thực hành như vậy mà sao có khi con thấy hơi thở của con, vậy chắc là con hành sai phải không thưa Thầy? Nếu sai con phải sửa làm sao, xin thầy chỉ giùm con. <p>
Con cảm ơn thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Khi con thận trọng chú tâm quan sát thực tại thân-tâm-cảnh, tức trở về trọn vẹn trong sáng với thân-thọ-tâm-pháp thì đó chính là tinh tấn chánh niệm tỉnh giác trong thiền minh sát. Nếu trong khi minh sát như vậy mà có lúc con thấy diễn biến của sự kiện đang thở một cách tự nhiên - không cố ý điều khiển - thì đó chính là niệm thân, không sai gì cả.
Nhưng nếu con thấy tướng hơi thở do tưởng sinh - cái gọi là hơi thở chỉ do tưởng sinh vì nó là vật khái niệm và danh khái niệm chứ không có thực tánh - thì lúc đó con đang đi qua hướng thiền định chứ không còn là thiền minh sát nữa. Nếu chỉ như vậy thì con thấy như vậy thôi chứ không ham thích đi sâu vào thiền định thêm nữa thì cũng không sao.
Nhiều người hành đến đây (thấy tướng hơi thở) tưởng đã phát sinh tuệ thấy danh sắc là nhầm lẫn rất lớn. Khi nào thấy diễn biến của sự kiện đang thở mà không còn ý niệm "Ta thở" thì mới thấy được sắc pháp và cái thấy đó là danh pháp, không phải Ta, của Ta hoặc tự ngã của Ta thì mới là tuệ thấy danh sắc. Như vậy con phải tự xác định là con thấy tướng hơi thở hay thấy sắc pháp trong khi thở, thì mới biết đó là thiền tuệ hay thiền định.
Câu hỏi:
Con xin đảnh lễ sư. <p>
Thưa sư cho con hỏi, đề mục hơi thở vô, hơi thở ra và phồng xẹp khác nhau như thế nào? <p>
Con xin tri ân sư.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Người hành đề mục thở vô thở ra thường nhầm lẫn với luyện khí công Trung Hoa hoặc yoga Ấn Độ và họ tập chú ý ghi nhận cảm giác ở cửa mũi vùng huyệt nhân trung giữa môi trên, hoặc để ý đến huyệt khí hải dưới rốn ở vùng bụng. Hai trường phái này đều thuộc về thiền định vì chủ yếu là họ mượn những vùng nhân trung hoặc khí hải (huyệt trọng yếu trong cơ thể) để điều thân, điều khí và điều ý.
Khi hành giả tập trung sự chú ý vào khái niệm hơi thở và biến khái niệm này thành đối tượng thiền tướng (nimitta) để định tâm thì người đó đang thực tập thiền định (Jhàna, samàdhi). Trong thiền định sự tập trung chú ý này được gọi là tầm (vitakka) và tứ (vicàra). Sau đó nếu sự tập trung tư tưởng thành công thì hỷ (pìti), lạc (sukha) và nhất tâm (ekaggatà) sẽ phát sinh và đạt được định an chỉ (appanà). Nếu định này đạt được do ly dục ly bất thiện pháp một cách tự nhiên vô ngã thì đó là chánh định. Nhưng nếu đạt được do tham muốn sở đắc và ý chí dụng công của bản ngã thì vẫn là ngoại định (nói ngoại định tức không phải chánh định nhưng vẫn có thể tốt nên không nói là tà định).
Khi hành giả trở về trọn vẹn soi sáng một cách trực tiếp, khách quan và trung thực toàn bộ động thái thở vô thở ra đang diễn tiến trên thân tự nhiên như nó là, không sắp đặt, không qua khái niệm chế định về hơi thở (như định dạng ở mũi hay ở bụng v.v...) thì người đó đang thực hành minh sát tuệ (vipassanà). Trong tuệ minh sát, sự trở về trọn vẹn soi sáng động thái thở tự nhiên này được gọi là tinh tấn (àtàpì), chánh niệm (satimà), tỉnh giác (sampajàna), trong đó không có tham ưu (abhijjhà domanassa), không nương tựa (anissito), không bám víu bất kỳ điều gì (na kiñci upadiyati) do đó không có sở đắc mà chỉ có thấy ra bản chất sinh diệt tự nhiên của toàn bộ động thái thở vô thở ra đang diễn tiến trên thân như nó là.
Câu hỏi:
Dạ thưa Thầy, cho con hỏi. Khi thở vào, biết là đang thở vào, thở ra biết là đang thở ra. Nhưng biết hơi thở từ lúc mới bắt đầu hít vào trong từng sát-na, rồi biết hơi thở ra cho đến hết hơi thở trong từng sát-na, hay là chỉ biết thở vào rồi thở ra chứ không cần phải quan sát thật chi ly từng sát-na ?
Cũng như khi đi, biết là đang đi. Hay là phải biết chi ly từng sát-na như biết đang dở chân lên, biết chân đang bước tới, rồi bàn chân đang đặt xuống mặt đất, bàn chân tiếp xúc với mặt đất, và biết sự khởi đầu cũng như sự chấm dứt trong từng bước chân?
Nếu bao nhiêu chuyện chung quanh cùng xảy ra một lúc, thì con biết hết, nhưng không khởi tâm suy luận hay phán xét. Khi chỉ còn một mình con, thì cái biết về hơi thở hoặc cái biết về đi đứng sẽ như thế nào như con đã hỏi ở trên, xin Thầy hoan hỷ chỉ dạy cho con. Con kính lạy tạ ơn Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Thực ra đối tượng thở hay đi chỉ là yếu tố phụ, tâm thấy biết sự kiện thở hay đi mới là chính yếu. Nếu tâm con có tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác đúng mức thì tất cả thực tánh pháp tự hiển lộ, nhưng khi con khởi tâm tìm kiếm chi ly thì ý niệm của bản ngã lý trí đã xen vào rồi làm sao thấy được thực tánh? Con chỉ cần thấy biết với tâm rỗng lặng trong sáng là được, còn lúc đó đối tượng nào đến thì chính tâm rỗng lặng trong sáng sẽ tự thấy thực tánh chứ không phải cái ta lý trí đầy ắp khái niệm thấy.
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy cho con hỏi. Mỗi khi tâm con bất an, lo nghĩ nhiều, thầy dạy mình tinh tấn bằng cách buông cái bản ngã ra và trở về với thực tại.
Nhưng con thấy "buông bản ngã" trong lúc này khó quá! Con có thể tạm thời trở về với hơi thở rồi dùng đó như là điểm tựa để ý thức được thực tại đang xảy ra không?
Tạm thời dùng hơi thở trong lúc đó có thể gọi là tinh tấn không? Xin thầy hoan hỷ chỉ dạy cho con.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Trở về hơi thở cũng là trở về thực tại và trở về thực tại chính là buông cái tâm phóng dật thất niệm. Có điều trở về hơi thở như là thực tại chứ không phải lấy đó làm nơi bám víu của cái ta để rồi bỏ quên thực tại toàn diện và tâm rỗng lặng trong sáng.
Câu hỏi:
Con kính chúc Thầy vạn an. Xin Thầy dạy dùm con cách điều phục hơi thở. Mỗi lần con định tâm theo dõi hơi thở ra, vô thì con rất mệt, như người bị bịnh tim vậy. Hằng ngày con phải giao tiếp nhiều nên tối đến con muốn ngồi thiền nhưng thở một lúc là mệt không tiếp tục đuợc. Kính mong Thầy dạy dùm con phải làm thế nào. Con cám ơn Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Con đừng theo bất cứ phương pháp định tâm nào về hơi thở mà chỉ cần thư giãn buông xả cho thân tâm rỗng rang thoải mái. Càng rỗng rang tâm càng tĩnh lặng trong sáng (định tuệ) và tự nó sẽ thấy pháp gì đến đi, chứ không phải cái ta của con chủ ý muốn định trên hơi thở theo tham vọng của nó. Chính vì cái ta muốn cố gắng định tâm trên hơi thở đã làm cho hơi thở gượng gạo mất tự nhiên khiến con sinh ra mệt mỏi, căng thẳng. Lúc ngồi yên buông xả tĩnh lặng thì bình thường tâm sẽ nhận ra trạng thái thân đang thở một cách tự nhiên, vì lúc đó chỉ còn động thái thở là rõ nhất. Con chỉ cần cảm nhận trạng thái của hoạt động thở đó trong toàn thân như nó đang là (chứ không theo ý con hay theo phương pháp nào cả). Đó chính là thiền ngồi xem trạng thái pháp tự nhiên biểu hiện qua diễn biến động tác thở để thấy bản chất của nó như thế nào mà thuật ngữ Phật giáo gọi là quán niệm thở vô thở ra (Anapanassati). Có phải lúc đó con thấy trạng thái thở là vô thường và vô ngã chứ không do con điều khiển? Nếu thấy được như vậy thì con đâu cần phải cố gắng giữ trạng thái định (thường) mà cái ta (ngã) ưa thích, tìm kiếm và muốn đạt được?
Câu hỏi:
Mô Phật, kính thưa Thầy, trong mục hỏi đáp Phật pháp con đọc được nội dung câu trả lời của Thầy cho một Phật tử như sau:<p>
"Trong thiền định thì hành giả quan sát ở bụng hay ở mũi v.v... vì cần tập trung một chỗ duy nhất để định tâm, nhưng trong thiền tuệ thì quan sát toàn thân trong trạng thái thở vì cần tỉnh giác để nhận biết mọi diễn biến động tịnh, sinh diệt... mới thấy ra thực tánh của thân (sắc pháp). Lưu ý là trong thiền định thì lấy tướng hơi thở (pháp chế định) làm đối tượng, còn trong thiền tuệ thì lấy trạng thái thở (pháp thực tánh) làm đối tượng do đó không để ý đến tướng hơi thở." <p>
Con cúi xin Thầy từ bi chỉ dạy cho con: <p>
Thế nào là "tướng hơi thở (pháp chế định" và thế nào là "trạng thái thở (pháp thực tánh)"? <p>
Con thành tâm tri ân Thầy.
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Trong một câu hỏi tương tự đặt ra trước đây, thầy đã trả lời như sau:
Vì "hơi thở" chỉ là một khái niệm chế định không có thực tánh nên chỉ có thể làm đối tượng cho thiền định, còn đối tượng thiền tuệ phải là thực tánh vì vậy phải lấy thực tánh của trạng thái thở làm đối tượng. Trạng thái thở là thực trạng diễn biến của động thái thở, nói cách khác là tình trạng đang diễn ra của động tác thở.
Như vậy, hơi thở là một tướng khái niệm mà chúng ta chỉ có thể tưởng tới chứ không thể thấy, biết hay xúc chạm được. Những gì có thể trực tiếp thấy biết hay xúc chạm được là thực tánh của đất, nước, gió, lửa nơi trạng thái thở (pháp thực tánh), chứ không phải tướng khái niệm của hơi thở (pháp chế định).
Thực ra thầy có định nghĩa gì mà con không thực chứng được thì cũng chỉ có thể "hiểu" qua lý trí thôi. Hãy thực nghiệm để khám phá đâu là pháp thực tánh nơi trạng thái thở, đâu chỉ là tướng khái niệm của hơi thở.
Câu hỏi:
Thưa Thầy, con xin Thầy chỉ dạy cho con được rõ hơn về quán niệm hơi thở: với tâm trong sáng rỗng lặng quan sát hơi thở thì lúc đấy mình để tâm ở đâu ạ, mình quan sát trạng thái của hơi thở ở chỗ nào trên đường hô hấp ạ?
Xem Câu Trả Lời »
Trả lời:
Trong thiền định thì hành giả quan sát ở bụng hay ở mũi v.v... vì cần tập trung một chỗ duy nhất để định tâm, nhưng trong thiền tuệ thì quan sát toàn thân trong trạng thái thở vì cần tỉnh giác để nhận biết mọi diễn biến động tịnh, sinh diệt... mới thấy ra thực tánh của thân (sắc pháp). Lưu ý là trong thiền định thì lấy tướng hơi thở (pháp chế định) làm đối tượng, còn trong thiền tuệ thì lấy trạng thái thở (pháp thực tánh) làm đối tượng do đó không để ý đến tướng hơi thở.
