Về phương diện chân đế, bản tánh của tâm là biết pháp nên gọi là tánh biết. Khi tánh biết không bị gì che lấp thì tự nó có phẩm chất trong lành, định tĩnh, sáng suốt một cách tự nhiên, không do rèn luyện mà có, do đó gọi là giới định tuệ tự tánh, hoàn toàn vô ngã (trong lành là giới, định tĩnh là định, sáng suốt là tuệ). Giới định tuệ chế định là phương tiện đưa hành giả trở về với giới định tuệ tự tánh và khi đã vào được giới định tuệ tự tánh thì vị ấy không còn chấp thủ giới định tuệ chế định nữa. Đó là lý do vì sao nhiều vị Phật quá khứ không cần thiết lập giới định tuệ chế định khi tứ chúng thời ấy có thể sống trong giới định tuệ tự tánh. 

Về phương diện tục đế, khi có vị Tăng làm điều sai trái bị người đời chê trách đức Phật mới chế định ra một giới điều; khi tâm một vị Tăng loạn động bất an đức Phật chế định một pháp môn thiền định phù hợp với vị ấy để giúp vị ấy ồn định; khi một vị Tăng nhận thức sai lầm đức Phật chế định cho vị ấy cách lắng nghe, suy nghĩ, và chiêm nghiệm để thấy ra sự thật. Đó là giới định tuệ chế định cho từng trường hợp riêng hoặc chung để đem lại lợi ích thiết thực trong đời sống. 

Vào được giới định tuệ tự tánh thì mới thấy ra thực tánh chân đế, còn giới định tuệ chế định chỉ có công năng đối trị tà kiến và tham ái (phiền não). Ví như một ngọn đèn điện bị vật che phủ, khi lấy vật che đi thì ngọn đèn chiếu sáng. Bản chất chiếu sáng mà ngọn đèn tự có ví như giới định tuệ tự tánh, lấy đi vật che ví như giới định tuệ chế định. Đó là lý do tại sao đức Phật ví giới tịnh, tâm tịnh, kiến tịnh v.v... của giới định tuệ chế đinh như những trạm xe chứ không phải là cung thành. Và Ngài còn xác định rằng pháp (mà Ngài chế định) như thuyền đưa người qua sông chứ không phải là bờ kia. Vì vậy nếu cứ bám vào thuyền thì cũng không thể nào lên bờ kia được.  

1) Đúng vậy, trở về trọn vẹn trong sáng với thân thọ tâm pháp trong từng sát-na chính là để thấy thực tánh chân đế.

2) Chánh niệm tỉnh giác đúng mức thấy được thực tánh chân đế chính là trí tuệ thuộc đạo đế có thể diệt trừ tập đế, khổ đế và chứng ngộ Niết-bàn

3) Giới vừa hạn chế hành động bất thiện, vừa là điều học giúp thận trọng, tinh tế và đưa đến thanh tịnh, trong lành trong hành động đạo đức, nhờ đó tâm được ổn định và trí tuệ được sáng suốt.

4) Trong lành là giới, định tĩnh là định và sáng suốt là tuệ, vậy đó không phải chỉ là sát-na định trong thiền minh sát mà còn là giới định tuệ hoàn hảo nhất của đạo đế.

Thực tánh pháp hiển hiện khi con thấy biết với tâm rỗng lặng trong sáng hay sáng suốt, định tĩnh, trong lành. Nghĩa là thái độ nhận thức không qua khái niệm (vô niệm) và thái độ hành vi không qua phản ứng tạo tác (vô vi) mới thấy thực tánh pháp. Đó cũng chính là cốt lõi của thái độ tinh tấn chánh niệm tỉnh giác trong thiền Vipassanà hay kiến tánh trong Thiền Tông. Ví dụ khi con thấy một vật qua khái niệm đã biết trước thì không thấy được thực tánh của vật ấy, và nếu con có thái độ tham hay sân thì cũng không thấy thực tánh của nó. Con coi thêm ví dụ trong giải đáp về thực tánh và khái niệm của câu hỏi ngày 20 / 03 / 2012.

Tánh thì không có sâu cạn, nếu chủ tâm muốn biết sâu cạn thì không còn là thực tánh. Chỉ khi nào có nhu cầu đi vào tướng dụng thì tánh biết rỗng lặng trong sáng tự ứng ra thận trọng chú tâm quan sát để tùy cơ ứng biến thôi.

- "Như nó là" có nghĩa là thực tánh pháp, tương đương vói tiếng Pàli như yathàbhutà, sabhàva, paramattha... Hiện diện, tiếp diễn, biến chuyển chỉ là những cách diễn đạt sự vận hành của pháp như nó là chứ không phải là pháp chế định như mình cho là.

- Muốn sáng suốt định tĩnh trong lành thì thường trở về trọn vẹn trong sáng với chính mình (thực tại thân thọ tâm pháp) và khi ứng ra làm gì thì thường thận trọng chú tâm quan sát là được.

Đúng là giới định tuệ chế định nếu được thực hiện tốt có thể giúp tạo điều kiện cho giới định tuệ tự tánh phát huy. Nhưng lắm lúc cũng ngược lại, khi quá câu nệ hay lệ thuộc vào giới định tuệ chế định người ta có thể phát triển bản ngã mà quên đi tính sáng tạo và vô ngã của giới định tuệ vốn có trong thực tánh chân đế của tâm. Nói chung ai còn cần đến giới định tuệ chế định thì nên hành theo cho nghiêm túc, ai có thể đã vượt qua được giai đoạn chế định để đi thẳng vào thực tánh pháp thì chỉ cần tinh tấn chánh niệm tỉnh giác, hay sáng suốt định tĩnh trong lành là được. Con có thể vào mục Pháp thoại nghe bài giảng ngày đầu tiên ở Adelaide, thầy nói rất rõ về điều này. 

Đức Phật tùy căn cơ mà giảng pháp cho từng người, nhiều trường hợp một người chỉ nghe một bài kệ cũng đủ đắc đạo quả, vị khác chỉ nhìn cái khăn mà đắc đạo quả, trong khi học kinh luật chẳng nhớ gì cả. Do đó vào thời đầu căn cơ trình độ cao nên tuy đức Phật chưa ban hành giới định tuệ chế định mà rất nhiều vị đắc đạo quả Tứ Thánh. Về sau nhiều người căn cơ trình độ thấp hơn nên đức Phật phải vận dụng thêm giới định tuệ chế định thì họ mới hành được. Chính đức Phật kể lại rằng có nhiều vị Phật quá khứ không chế định giới luật mà tứ chúng trong thời kỳ ấy vẫn đắc đạo quả. Và chính đức Phật Gotama đã ban hành giới luật rồi mà vẫn dạy một vi tỳ kheo không cần giữ giới luật nào nữa, chỉ canh chừng cái tâm thôi, mà vị ấy lại đắc đạo quả, trong khi trước đó vị ấy giữ giới luật mà không đắc đạo quả được. Ngày nay cũng tùy trình độ căn cơ khác nhau nên người thì phải giữ giới luật, thu thúc lục căn, thiểu dục tri túc rất mực mà vẫn không đắc đạo quả gì, trong khi những người khác chỉ thận trọng chú tâm quan sát (minh sát) hay tinh tấn chánh niệm tỉnh giác (tuệ quán) là có thể giác ngộ giải thoát. Vậy ai căn cơ trình độ nào cứ tu theo mức độ của mình miễn sao giác ngộ giải thoát là được. Thực ra, trong lành, định tĩnh, sáng suốt và thận trọng, chú tâm, quan sát hay tinh tấn chánh niệm tỉnh giác là mức độ giới định tuệ mỗi người vốn đã có sẵn, cao hơn nhiều so với giới định tuệ chế định. Nếu không như vậy thì làm sao chư đại Thánh Tăng có thể đắc đạo quả trước khi đức Phật ban hành giới định tuệ chế định được? 

 Giống như người bệnh cần hỗ trợ thuốc để điều trị, cần xe lăn để di chuyển, cần nằm điều đưỡng hay nhiều phương tiện khác với mục đích có thể hồi phục sức khỏe để hoạt động lại bình thường. Trong khi đó người mạnh khỏe không cần những hỗ trợ đó mà vẫn đi đứng, làm việc, hoạt động bình thường và hiệu quả. Các hỗ trợ của giới định tuệ chế định cũng vậy, chỉ giúp cho người tu qua đó có thể phục hồi được sự tinh tấn chánh niệm tỉnh giác, thận trọng chú tâm quan sát và trong lành định tĩnh sáng suốt vốn sẵn có nơi mỗi người để giác ngộ giải thoát mà thôi.

Đúng. Trong giới định tuệ chế định thì giới đối trị phiền não thô, định đối trị phiền não trung, tuệ đối trị phiền não tế.

1) Nói chung, giới, định, tuệ hoặc vô tham, vô sân, vô si đối trị tham, sân, si.

2) Nếu biết thực tánh của thiện hay bất thiện thì được. Nếu biết đây là thiện, đây là bất thiện qua khái niệm hay quan niệm thì không được.

3) Quyết tâm thuận pháp là đúng, quyết tâm vì bản ngã chủ quan là sai.

4) Giữ giới vì hiểu đúng ý nghĩa của giới luật thì không ức chế, hiểu sai mà cố giữ thì có úc chế.

Lời khuyên của thầy vẫn là đọc thêm và đọc kỹ những tài liệu hướng dẫn tu tập trong trang web này.

Nói chung là khi giới định tuệ được viên mãn thì thoát khỏi tam giới. Nhưng nếu giới định tuệ do bản ngã cố gắng hoàn thiện thì không bao giờ viên mãn được. Chí có tự tánh giới định tuệ mới viên mãn được thôi. Vì vậy pháp thiền Vipassanà Trong Phật Giáo Nguyên Thủy sử dụng giới định tuệ tự tánh (vô ngã) để loại trừ cái ta ảo tưởng muốn đạt thành. Cái ta luôn tạo ra tam giới, nên nó không bao giờ thoát ly được tam giới. Thoát ly tam giới đồng nghĩa với chấm dứt cái ta ảo tưởng. Bài kệ:

Học Đạo quý vô tâm

Làm, nghĩ nói khộng lầm

Sáng, trong và lặng lẽ

Giản dị mới uyên thâm

chính là mô tả một đời sống sáng suốt, định tĩnh, trong lành thoát ly tam giới vậy