Điều này rất rõ. Cố gắng "hiện hữu đầy ý thức" mà nhiều người cho là tỉnh thức miên mật chỉ là nỗ lực duy trì bản ngã. Trong khi vắng bặt bản ngã thì lập tức sáng suốt, định tĩnh, trong lành hiện hữu, nghĩa là tâm rỗng lặng trong sáng, viên mãn định tuệ. Như vậy tỉnh thức không phải là ý thức của cái ta. Cho dù ý thức có vô ngã đi nữa thì vẫn chỉ là một phần nhỏ ứng ra từ sự tỉnh thức (sáng suốt, định tĩnh, trong lành) của tánh biết tự nhiên. Con cảm nhận như vậy hoàn toàn chính xác. Chúc mừng con.  

Mềm mỏng hay roi vọt đều chỉ là biện pháp ứng xử. Quan trọng không phải ở biện pháp mà ở sự nhận thức đúng. Có nhận thức đúng thì ứng xử mới đúng. Con nên lắng nghe, quan sát, chiêm nghiệm, học hỏi nơi cháu sâu sát hơn nữa với tâm thương yêu và sáng suốt. Nghệ thuật làm mẹ không phải chỉ là nuôi dạy con mà chính là học ở con nhiều hơn. Vì có hiểu được con thì mới thương yêu, thông cảm và nuôi dạy đúng. Cha mẹ thường chủ quan cho mình là người lớn mà nhất nhất con cái phải vâng lời nên không học được gì từ con cái. Học con cái cũng chính là học lại bản thân mình.

Con đừng bắt con cái cung kính Tam Bảo, vì dù nó có vâng lời thì cũng chỉ tạo ra cho nó một khái niệm mà thôi. Hãy gợi ý cho nó biết tự nhận thức đúng chứ không nên gò ép. Khi nó biết nhận thức đúng thì hành vi sẽ đúng, và như vậy mới thực sự là sống theo Phật Pháp, chứ không phải chỉ là niềm tin theo truyền thống gia đình Đạo Phật. Ở chùa Bửu Long có sinh hoạt thiếu nhi mỗi buổi chiều chủ nhật, con có thể đưa cháu đến tham gia sinh hoạt vui chơi trong điều kiện tốt để cháu thấm nhuần dần dần.

Do con hiểu chữ niệm theo nghĩa "ghi nhận hoặc chú ý đến đối tượng". Rất nhiều người hiểu lầm cụm từ tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác này như là sự cố gắng ghi nhận đối tượng của cái ta muốn biết và muốn đạt được. Nhưng chính khi buông cái ta muốn biết muốn đạt xuống thì tánh biết mới thể hiện chức năng tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác một cách hoàn toàn tự nhiên, trong sáng. 

Khi con để ý ghi nhận đối tượng thì liền phân ra người ghi nhận và đối tượng được ghi nhận, vì vậy người ghi nhận luôn muốn nắm giữ đối tượng được ghi nhận. Đó không phải là thấy biết của tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác. Khi con không chạy theo cái ta vọng động muốn biết muốn được thì mới là tinh tấn, ngay khi đó tâm con liền trở về trọn vẹn với thực tại thân tâm. đó chính là chánh niệm. Khi tâm không ảo tưởng, không thất niệm tức không có gì che lấp thì thấy biết rất trong sáng tự nhiên, đó mới là tỉnh giác. Như vậy, để cho chánh niệm tỉnh giác có thể tự ứng một cách trong sáng thì phải buông cái ta muốn biết muốn được đi mới thấy thực tánh pháp. Nói cách khác, không thất niệm thì tâm tự chánh niệm, và khi chánh niệm thì thực tại tự hiển bày, chứ không phải cái ta cố gắng niệm một đối tượng nào.

Vì vậy, con đừng bận tâm đến đối tượng nào phải chú niệm, vì đó là tính toán của cái ta lý trí rồi. Bình thường con chỉ cần sáng suốt, định tĩnh, trong lành thôi còn đối tượng tự đến tự đi. Khi tâm con rỗng lặng trong sáng thì việc rửa bát, cảm giác mỏi tay, tâm phản ứng bực bội v.v... con đều thấy biết mà chẳng cần bận tâm chú ý vào đối tượng nào cả. Rồi một cái bát trượt khỏi tay thì lập tức phản ứng tự nhiên là tâm con hoàn toàn chú ý vào cái bát đang rơi, và con nhanh tay chụp lấy cái bát đang rơi, nhưng không kịp... cái bát vỡ toang. Đó chính là đối tượng nổi bật. Khi đó có thể con sợ hết hồn hoặc là con giác ngộ ra thực tánh pháp. Điều này hoàn toàn không phải do cái ta lý trí tính toán, mà là hoạt động tự nhiên của tánh biết. Sợ hãi vì có cái ta lý trí xen vào, giác ngộ vì tâm hoàn toàn rỗng lặng trong sáng và vô ngã.  

Đây là lễ nội bộ chư Tăng để chú nguyện hay "hợp thức hóa" các tượng Phật để tôn vinh thành "biểu tượng của đức Phật Gotama thật" với lòng tôn kính. Như vậy khi lễ lạy tượng Phật là chúng ta nghĩ đến đức Phật thật chứ không phải lễ lạy ảnh tượng mang tính tượng trưng đó. Vì vậy chùa chỉ thông báo chương trình lễ thôi chứ không mời Phật tử tham dự, vì nếu Phật tử tham dự đông thì phải xin phép, nhất là vào giờ quá sớm như vậy. Quý Phật tử có thể xem vídeo clip hoặc DVD thu hình trực tiếp buổi lễ sau. 

Thầy khuyên không nên lệ thuộc vào ngồi thiền là vì những lý do sau đây:

- Cho rằng chỉ có ngồi mới là thiền và ngồi thiền mới đắc đạo, do đó dễ xem thường những người không ngồi mà hành thiền trong các oai nghi và hoạt động tự nhiên khác.

- Ngồi nhiều làm mất quan bình bốn oai nghi, dẫn đến trì trệ khí huyết và tinh thần căng thẳng (do mong muốn mau đạt kết quả) nên dễ sinh bệnh.

- Dễ bị lệ thuộc vào thời gian và phương pháp nên khó thích ứng với thực tại phi thời gian, vượt ngoài khuôn định.

- Dễ rơi vào định và dính mắc trong định. Định xây dựng trên tưởng nên làm trở ngại cho sự tỉnh giác của thiền tuệ.

- Ngồi nhiều trong điều kiện tĩnh sẽ khó thích ứng để thấy pháp trong điều kiện động hoặc trong nghịch cảnh

- Nếu có sở đắc sẽ dễ kẹt vào sở đắc, dễ sinh ngã mạn vì cho rằng kết quả đạt được là do nỗ lực của ta, cho nên khó thấy được thực tánh vô thường, khổ, vô ngã.

- Khi người ngồi thiền chưa biết rõ thiền là gì thì thường rơi vào tình trạng cố gắng loại bỏ điều này và nỗ lực đạt được điều kia, do đó bị tham sân si chi phối hơn là thực sự thiền.

- Ngồi thiền không đúng còn tệ hơn là không ngồi thiền v.v...

Nhưng không nên lệ thuộc vào ngồi thiền không có nghĩa là không được ngồi thiền. Nếu ngồi đúng nguyên lý vô ngã của thiền là "nội tâm thanh tịnh và thấy rõ thực tánh pháp" thì nó cũng có giá trị như những oai nghi khác hay những hoạt động thiền khác trong cùng nguyên lý.

1) Tam minh thuộc về thiền tuệ là Thiên nhãn minh, Túc mạng minh và Lậu tận minh. Thiên nhãn minh là tuệ thấy rõ nhân quả nghiệp báo của chúng sanh. Túc mạng minh là tuệ thấy rõ nhiều kiếp quá khứ. Lậu tận minh là tuệ thấy rõ và chấm dứt phiền não khổ đau.  

2) Lục Thông thuộc thiền định và thiền tuệ là: Biến hóa thông, Tha tâm thông, Thiên nhĩ thông, Thiên nhãn thông, Túc mạng thông và Lậu tận thông. Biến hóa thông là thần thông biến hóa như tri trên không, trên nước, dưới đất, biến hình, tàng hình v.v... Tha tâm thông là thần thông biết được tâm ý người khác. Thiên nhĩ thông là nghe được nhiều thứ tiếng hay nghe được rất xa.  Thiên nhãn thông là thần thông thấy được rất xa, và thấy được những chiều không gian khác ngoài không gian 3 chiều. Túc mạng thông là thần thông biết được nhiều kiếp trước. Năm loại thần thông trên do thiền định mà có, nên chưa chứng đạo quả vẫn có được, riêng Lậu tận thông thì phải có thêm Đạo tuệ của bậc Alahán mới có được. 

1) Bát Chánh Đạo và Bát Thánh Đạo đều có 8 chi giống nhau. Một người còn đang tu tập, chưa chứng ngộ Thánh Đạo thì pháp hành của họ chỉ được gọi là Bát Chánh Đạo. Và khi chứng các Thánh Đạo Lộ thì mới được gọi là Bát Thánh Đạo. Bát Chánh (Thánh) Đạo được đức Phật đề cập ngay trong bài Pháp đầu tiên tại Rừng Nai cho 5 vị Kondañña, gọi là Pháp Thoại Chuyển Pháp Luân.  Và chính đức Phật dạy cho những người dân xứ Kalama rằng ở đâu có Bát Chánh (Thánh) Đạo ở đó có các Bậc Thánh.

2) Trong Tứ Niệm Xứ thì 3 yếu tố Tinh Tấn, Chánh Niệm, Tỉnh Giác đều nằm trong Bát Chánh (Thánh) Đạo tức là Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm và Chánh Kiến mà đức Phật gọi là 3 yếu tố dẫn đầu các chi Chánh Đạo khác. Nghĩa là khi đã có Chánh Tinh tấn, Chánh Niệm và Chánh Kiến tức Tỉnh Giác, thì sẽ có Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng và Chánh Định. Vì vậy, có thể nói Tứ Niệm Xứ là Pháp Môn ứng dụng 3 yếu tố dẫn đầu trong Bát Chánh (Thánh) Đạo để thể hiện toàn bộ Bát Chánh (Thánh) Đạo một cách vừa thực tế vừa vi diệu nhất.

Nếu là trình pháp hay sám hối thì con nên gởi email cho thầy thay vì vào mục Hỏi Đáp này. Địa chỉ email của thầy là tt.vienminh@gmail.com . Nếu chuyện gì cần thầy giải nghi thì thầy sẽ trả lời, nếu chỉ sám hối thì thầy sẽ chấp nhận và có thể không trả lời, nếu thầy bận vì im lặng tức là đã nhận lời rồi.