Có lúc được có lúc bất an cũng là chuyện đương nhiên khi một người mới tập sống tùy duyên thuận pháp. Lúc bất an thì con chỉ thấy là bất an thôi cũng tốt. Thấy bất an để thấy rõ dần nhân duyên sinh diệt của nó, thấy tại sao những ý tưởng quá khứ tương lai lại hiện đến rồi đi qua, thấy tại sao lại bị vướng mắc vào người khác, thấy quan tâm đến người khác có thật sự là vị tha không, thấy trong tâm vị tha còn có chất vị kỷ nếu như người khác vẫn chưa thoát khỏi ý niệm của ta, như cha mẹ ta, anh chị em ta, bạn bè ta v.v...

Con cứ thấy tất cả mọi tình huống với tâm trọn vẹn và trong sáng thì mọi chuyện sẽ rõ ràng minh bạch. Không phải vì con sống tùy duyên thuận pháp mà mọi rắc rối đến với con. Rắc rối, trở ngại là chuyện của nghiệp quá khứ đến hồi trổ quả, lúc đó nhờ biết sống tùy duyên thuận pháp nên tâm vẫn sáng suốt định tĩnh trong lành, nếu không khi quả đến mà tâm con phản ứng lung tung thì còn phải khổ nhiều hơn. Trở ngại đến có khi lại tốt cho con, một là con trả được nghiệp cũ, hai là nhờ đó mà con học ra được cách điều chỉnh thái độ hiện tại cho tùy duyên thuận pháp.

Nếu nói tuổi sinh khắc theo âm dương ngũ hành thì cũng có, phong thủy tốt xấu thì cũng hay, nhưng điều đó tương đối thôi bởi vì ngoài những yếu tố “thời và vị” đó thì còn yếu tố “tính” quan trọng hơn nhiều. Tính là bản chất nội tại, chẳng hạn như thái độ tinh thần mà người ta thường nói là “đức năng thắng số”, luật nhân quả nghiệp báo mà mỗi người phải chịu trách nhiệm v.v… Mặt khác một khi đã có duyên nợ ba sinh với nhau thì dù tốt hay xấu cũng đành phải thế thôi chứ làm sao tính toán theo tư ý tư dục của con người được. Người xưa đã nói: “Người tính không bằng Trời tính”, Trời ở đây là quy luật của đời sống, vậy cứ thuận theo nhân duyên nghiệp báo, thuận theo sự vận hành bất khả tư nghì của pháp tự nhiên mà sống miễn sao giữ được trí tuệ và đức hạnh thì có thể cùng trời đất chu du đâu cần tính toán bỉ thái thịnh suy làm gì cho phí sức. Chẳng phải tất cả pháp dù tốt hay xấu đều là bài học giác ngộ giải thoát hay sao? Vậy quan trọng là trong sự tốt xấu ấy con có học được điều gì để thấy ra bản chất chính mình và đời sống hay không mà thôi.

1) Không phải tất cả Danh và Sắc đều do nhân duyên khởi, chỉ khi chúng bị thiết lập quan hệ tạo tác mới do nhân duyên khởi. Tất nhiên trong Danh Sắc "không có ai cả", Danh tự biết Sắc không có người biết và vật được biết, cũng không có người đắc và vật đắc được (sở đắc), chỉ có pháp đang vận hành. Có thay đổi nhưng đó là sự chuyển hóa tự nhiên, không phải là ý đồ thay đổi để trở thành.

2) Đúng. Nhưng khi tâm tịnh thì tướng cũng tịnh. (Khi tâm thanh tịnh thì thấy tất cả pháp đều thanh tịnh). Tâm bị cái ta ảo tưởng chiếm cứ thì vô minh ái dục, luân hồi sinh tử, phiền não khổ đau; tâm không bị cái ta ảo tưởng chiếm cứ thì ngay đó là Niết-bàn "Tịch tịnh siêu lạc" (Santì paramam sukham).

Ý kiến của con rất tốt, vì không muốn người khác hiểu lầm về hai từ chuyển nghiệp, thầy thành thật cám ơn. Theo thầy hiểu thì ý bạn ấy không phải là chuyển nghiệp quả mà cũng có ý chuyển thái độ sai lầm đối với nghiệp quả ấy, vì khi bạn ấy đưa ra ví dụ về cách mà bạn ấy giúp con gái mình vượt qua thái độ mặc cảm tự ti, biết nhận thức đúng và đã chuyển thái độ tiêu cực thành nhân tích cực. Cách ứng xử của bạn ấy để giúp con mình chuyển hóa từ một nghiệp quả xấu thành một nghiệp nhân tốt vẫn là tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha. Thầy cũng mong rằng đừng ai hiểu lầm mà chỉ lo chuyền nghiệp quả để quên rằng không khéo chỉ tạo thêm nhân xấu hơn mà thôi.  

1. Một đời sống có ý nghĩa không đo lường bằng thời gian sống bao lâu mà bằng nội dung phẩm chất đời sống ấy. Một trong những phẩm chất đời sống là lương thiện. Nếu một người sống bất thiện theo sở thích thì càng sống lâu càng hại mình hại người, liệu có ích gì cho bản thân và xã hội? Sao không nghĩ rằng cuộc sống như khinh khí cầu, càng bớt đi vật nặng thì càng bay lên cao? Đời sống càng bớt đi điều bất thiện thì càng an lạc hành phúc hơn? Hoặc giống như đầu óc của chúng ta càng bớt đi ngu dốt thì càng khôn ngoan hơn, sao gọi đó là “ép”? Phật giáo dạy sống có ý nghĩa là phải biết điều chỉnh nhận thức và hành vi cho đúng tốt, chính yếu tố này mới giúp sống lâu chứ không phải làm theo sở thích của vô minh ái dục. “Làm theo sở thích” chỉ đúng khi “Tòng tâm sở dục bất du củ” tức làm theo sở thích mà vẫn không sai đạo lý. Còn làm theo sở thích như giết ngưởi cướp của thì bị án tử hình mất rồi làm sao mà sống lâu cho được!? 

2. Một doanh nhân có ước vọng, mục tiêu và nhiệm vụ lương thiện - lợi mình lợi người, khác hẳn với tham vọng và chủ đích tham sân si. Đó chính là nhiệm vụ tiên quyết mà một doanh nhân phải biết thật rõ ràng trước khi bước vào thương trường. Một doanh nhân muốn thành công một cách chính đáng phải ứng dụng 4 yếu tố như ý (Iddhipàda) trong Phật giáo:

- Ý muốn chân chính và khả thi (Chanda).

- Có năng lực và nỗ lực đúng mức (Viriya)

- Có quyết tâm trước sau như một (Citta)

- Có nhận thức thông suốt để thực hiện (Vimamsa)

Đó là ước vọng, mục tiêu và nhiệm vụ chân chính của doanh nhân Phật tử.

3. Thiền hơi thở Phật giáo không theo một phương pháp nào cả. Phương pháp thường xuất phát từ yoga (Ấn Độ) và khí công (Trung Hoa). Thở là một hoạt động tự nhiên biểu hiện sự sống nơi mỗi người, nhưng hầu như chúng ta quá ham muốn tìm cầu cái yêu thích hay đối kháng lại cái không thích bên ngoài nên tâm ngày càng lăng xăng, vọng động và đánh mất khả năng chú tâm đúng mức cần thiết. Sự tiêu hao năng lực này khiến cho tâm tán loạn, bất an và căng thẳng. Chỉ cần thư giãn, buông xả, trở về với chính mình thì liền thấy lại hơi thở và sự sống đang diễn ra một cách âm thầm lặng lẽ. Lắng nghe sự sống chân thực qua từng hơi thở tự nhiên cho tâm lắng dịu, tĩnh lặng và trong sáng đó chính là thiền hơi thở. Trong thiền hơi thở Phật giáo hoàn toàn không có mục đích rèn luyện để trở thành điều gì như yoga và khí công mà chỉ đơn giản là biết trở về với sự sống đích thực ngay nơi thực tại hiện tiền mà thôi. Trọn vẹn với hơi thở như nó đang là giúp thân tâm nghỉ ngơi vô sự và phục hồi năng lực đã bị tiêu hao trong những cố gắng đấu tranh đầy căng thẳng, để chúng ta có đủ khả năng sống an nhiên tự tại giữa kiếp sống đa đoan phức tạp này. Nếu cố gắng rèn luyện để trở thành thì không còn là thiền nữa.

4. Phật giáo không chủ trương thuyết định mệnh, nên không có gì gọi là an bài, cũng không có ai an bài cả. Chỉ có mỗi người phải chịu trách nhiệm với chính mình và cuộc sống qua chủ tâm hành động mà họ gây ra cho mình, cho những người khác, cho xã hội hay môi trường sống xung quanh. Hành động có chủ tâm đó gọi là nghiệp. Nghiệp chính là sự chuyển hóa chứ không phải là định mệnh an bài. Sinh mệnh hiện tại của một người gọi là sinh nghiệp, là kết quả của nhân quá khứ. Do đó phần quả có vẻ như đã được lập trình sẵn, tuy nhiên ngưởi nhận quả có thể chuyển hóa nhờ nhân mới, hoặc nhờ tiếp ứng bằng một thái độ bình thản trong sáng, tức không bị nghiệp quả ấy chi phối. Thay đổi chính là tạo nhân tích cực và tốt đẹp mới, hoặc giữ thái độ an nhiên tự tại, không dao động.

5. Tĩnh lặng mới có đủ khả năng và nội lực để hoạt động tích cực. Hoạt động tích cực nhiệt tình không phải là phấn đấu để giành quyền lợi cho riêng mình. Sức mạnh của tĩnh lặng mới thật là phấn đấu chân chính.

6. Thận trọng không có nghĩa là e dè ngần ngại hay dè dặt quá mức mà thận trọng hay cẩn thận là một thái độ tích cực ứng ra một cách tự nhiên nhưng rất nghiêm túc, chừng mực và chu đáo. Một người thận trọng có đủ tự tin nên dễ dàng vượt qua những thử thách khó khăn, còn người e dè ngần ngại không bao giờ dám mạo hiểm. Vì vậy, đức Phật dạy thận trọng dẫn đầu tất cả thiện pháp.

Trọn vẹn thuộc về chú tâm nên không thể thay thế cho thận trọng được. Một cách đầy đủ hơn chúng ta có thể nói thận trọng chu đáo, chú tâm trọn vẹn và quan sát minh bạch.