Từ bé tôi đã mơ ước được trở thành người nghiên cứu về não bởi vì tôi có một người anh được chẩn đoán bị mắc chứng rối loạn thần kinh: bệnh tâm thần phân liệt. Và với tư cách một người em gái và sau đó, như một nhà khoa học, tôi muốn hiểu, tại sao tôi có thể có những mơ ước và tôi có thể làm cho ước mơ của tôi trở thành sự thật? Còn những người như anh trai tôi và những người tâm thần phân liệt khác không thể phân biệt mơ và thực, và chỉ biến những ước mơ thành ảo giác?

Vì vậy, tôi cống hiến cuộc đời mình cho việc nghiên cứu các bệnh tâm thần nghiêm trọng. Và tôi đã chuyển từ bang Indiana tới ở Boston, lúc đó tôi làm việc tại phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Francine Benes, tại Khoa Tâm thần học Harvard. Trong phòng thí nghiệm, chúng tôi đã cố gắng trả lời câu hỏi “Sự khác biệt sinh học giữa não của những người được chẩn đoán là bình thường, so với não của những người được chẩn đoán là tâm thần phân liệt hoặc rối loạn lưỡng cực là gì?”

Vì vậy, chúng tôi về cơ bản đã lập bản đồ vi chuyển hóa của não bộ: các tế bào nào giao tiếp với nhau, thông qua chất nào, và với lượng ra sao?

Điều này có rất nhiều ý nghĩa với cuộc sống của tôi bởi vì lúc đó tôi đã trực tiếp thực hiện nghiên cứu này. Còn buổi tối và những ngày cuối tuần, tôi đi làm tình nguyện viên cho NAMI, Liên minh quốc gia về Bệnh Tâm Thần. Nhưng vào buổi sáng ngày 10 Tháng Mười Hai, 1996, tôi tỉnh dậy và phát hiện ra chính tôi đang bị rối loạn thần kinh. Một mạch máu của bán cầu não trái bị đứt. Và trong vòng bốn giờ, tôi đã tự mình chứng kiến bộ não của mình dần dần mất khả năng xử lý thông tin. Trong lúc bị xuất huyết não, tôi không thể đi, nói chuyện, đọc, viết hoặc nhớ lại bất kỳ điều gì. Tôi về cơ bản trở thành trẻ sơ sinh trong cơ thể của một người phụ nữ.

Nếu bạn đã từng nhìn thấy một bộ não con người, bạn sẽ thấy rõ ràng nó gồm hai bán cầu hoàn toàn tách biệt nhau. Và tôi đã mang đến đây cho bạn một bộ não người thực sự. Và đây là một bộ não người thực sự.

Đây là mặt trước của não, đây là phía sau của não với tủy sống treo xuống, và đây là vị trí của nó được đặt trong đầu tôi. Và khi bạn nhìn vào não, nó rõ ràng gồm hai bán cầu não hoàn toàn tách biệt với nhau. Đối với những người hiểu về máy tính, họ sẽ thấy chức năng của bán cầu phải giống như một bộ xử lý song song (parallel), trong khi chức năng của bán cầu trái như một bộ xử lý nối tiếp (serial). Hai bán cầu não giao tiếp với nhau thông qua thể chai hay corpus callosum, được tạo thành từ khoảng 300 triệu sợi thần kinh. Nhưng ngoài ra, hai bán cầu hoàn toàn riêng biệt. Bởi vì chúng xử lý thông tin theo cách khác nhau, mỗi bán cầu của chúng ta suy nghĩ về những thứ khác nhau, quan tâm đến những điều khác nhau, và, tôi dám nói, chúng có cá tính rất khác nhau.

Xin lỗi. Cảm ơn bạn. Tôi rất vui. Trợ lý: Tôi cũng vậy.

Bán cầu não phải của con người luôn hướng về giây phút hiện tại. Luôn nghĩ về “ngay tại đây, ngay bây giờ.” Bán cầu não phải của chúng ta suy nghĩ thông qua hình ảnh và học cảm nhận cơ thể thông qua sự chuyển động của chúng ta. Thông tin, vốn là một dạng của năng lượng, chảy vào chúng ta một cách đồng thời thông qua tất cả các giác quan và ghép lại với nhau tạo thành bức tranh ghép của giây phút hiện tại. Cho thấy giây phút hiện tại này có mùi vị như thế nào, hình ảnh gì, cảm thấy ra sao, có vẻ như thế nào. Tôi là một thực thể năng lượng được kết nối với tất cả năng lượng xung quanh tôi thông qua ý thức của bán cầu não phải. Chúng ta là những thực thể năng lượng gắn kết với nhau thông qua ý thức của bán cầu não phải như một đại gia đình. Và ngay ở đây, ngay bây giờ, chúng ta là anh chị em một nhà trên hành tinh này, đến đây để làm cho thế giới thành một nơi tốt hơn. Và trong thời điểm này chúng ta hoàn hảo, chúng ta toàn diện và chúng ta đẹp đẽ.

Bán cầu não trái của tôi – bán cầu não trái của chúng ta lại rất khác. Bán cầu não trái của chúng ta nghĩ một cách tuyến tính và có phương pháp. Bán cầu não trái của chúng ta luôn hướng về quá khứ hoặc tương lai. Bán cầu bên trái của chúng ta được thiết kế để xẻ bức tranh tổng thể của hiện tại ra thành các mảnh ghép chi tiết, chọn ra các chi tiết, đưa ra chi tiết và chi tiết của chi tiết. Sau đó phân loại và tổ chức tất cả những thông tin, liên kết nó với những kinh nghiệm trong quá khứ chúng ta đã từng học, và đưa ra các khả năng trong tương lai. Và bán cầu não trái của chúng ta nghĩ bằng ngôn ngữ. Chính bán cầu não cứ hay nói nhảm liên tục này kết nối tôi và thế giới nội tại của tôi với thế giới bên ngoài. Nó chính là giọng nói nhỏ nói với tôi, “Này, bạn phải nhớ chọn chuối trên đường về nhà của bạn. Tôi cần chúng vào buổi sáng.”

Cũng chính trí thông minh kiểu máy tính này nhắc nhở tôi phải giặt quần áo của mình. Nhưng có lẽ quan trọng nhất, nó chính là giọng nói nhỏ nói với tôi, “Tôi. Chính tôi.” Và ngay sau khi bán cầu não trái nói với tôi “Tôi…”, tôi trở nên tách biệt. Tôi trở thành một cá nhân riêng lẻ, tách biệt với các dòng chảy năng lượng xung quanh tôi và tách ra khỏi bạn. Và đây là một phần của bộ não mà tôi đã mất vào buổi sáng tôi bị đột quỵ.

Vào buổi sáng tôi bị đột quỵ, tôi thức dậy và cảm thấy đau như búa bổ ở phía sau mắt trái. Và kiểu đau đớn này giống như khi bạn cắn vào kem, đau nhói. Nó cứ đau nhói lên rồi lại hết. Rồi lại nhức nhối rồi lại hết. Và tôi cảm thấy cơn đau này không giống bình thường, vì vậy tôi nghĩ rằng, “OK, tôi sẽ vẫn làm những việc thường ngày của mình.”

Vì vậy, tôi đứng dậy và bước lên máy tập thể dục của mình, một máy tập thể dục đầy đủ, toàn thân. Tôi với tay bám lấy cái máy, và tôi thấy bàn tay của tôi trông giống như bàn tay nguyên thủy nắm vào thanh. Và tôi nghĩ, “Quái lạ thật.” Tôi nhìn xuống cơ thể của tôi và tôi nghĩ rằng, “Whoa, trông tôi như một vật thể lạ.” Và rồi như thể ý thức của tôi đã chuyển từ nhận thức bình thường về thực tại, từ việc tôi là một người đang đứng trên một cái máy, trở thành tôi đứng giữa một không gian huyền bí.

Kỳ lạ hơn khi cơn nhức đầu càng trở nên tồi tệ hơn. Vì vậy, tôi rời khỏi máy tập và tôi bước đi trên sàn phòng khách, và tôi nhận ra rằng mọi thứ bên trong cơ thể tôi đang hoạt động chậm dần. Bước đi rất cứng nhắc và thận trọng. Bước đi của tôi không còn đều đặn trôi chảy nữa. Và đầu tôi lại bị 1 cơn co thắt làm tôi chú ý đến tình trạng bên trong của mình.  Khi tôi đang đứng trong phòng tắm để chuẩn bị tắm, tôi thực sự nghe thấy cuộc đối thoại bên trong đầu tôi. Tôi nghe một giọng nói nhỏ nói rằng, “OK. Cơ bắp này hãy co lại. Cơ bắp này thư giãn.”

Rồi tôi bị mất thăng bằng, tôi tựa vào tường. Tôi nhìn xuống cánh tay của mình và tôi nhận ra rằng tôi không còn có thể xác định ranh giới của cơ thể của tôi. Tôi không thể xác định nơi tôi bắt đầu và nơi tôi kết thúc, bởi vì các nguyên tử và phân tử của cánh tay của tôi hòa lẫn với các nguyên tử và phân tử của bức tường. Và tất cả những gì tôi có thể thấy được là năng lượng và năng lượng.

Và tôi tự hỏi, “Tôi bị làm sao thế này? Điều gì đang xảy ra?” Và trong giây phút đó, tiếng nói trong đầu tôi – tiếng nói của bán cầu não trái trở nên hoàn toàn im lặng. Giống như ai đó đã dùng điều khiển và bấm nút tắt tiếng. Hoàn toàn im lặng. Lúc đầu, tôi bị sốc khi thấy mình ở bên trong của một tâm trí im lặng. Nhưng ngay sau đó tôi đã bị quyến rũ bởi sự vĩ đại của nguồn năng lượng xung quanh mình. Và bởi vì tôi không còn có thể xác định ranh giới của cơ thể, tôi cảm thấy mình rất lớn và mở rộng. Tôi cảm thấy mình hòa làm một với tất cả nguồn năng lượng xung quanh, và nguồn năng lượng này thật đẹp đẽ.

Sau đó, đột nhiên bán cầu não trái của tôi trở lại hoạt động, và nó nói với tôi: “Ê này! Chúng ta đang có vấn đề! Chúng ta có vấn đề! Chúng ta cần sự giúp đỡ.” Và tôi chuẩn bị nói, “Á! Tôi đang có vấn đề. Tôi có vấn đề.” Hoặc là, “Được rồi, được rồi. Tôi có vấn đề.”

Nhưng sau đó tôi lại trở lại với nhận thức mới mẻ – nơi không gian tôi muốn đặt tên là La La Land một cách trìu mến. Không gian đó thật đẹp. Hãy tưởng tượng xem thế nào nếu bạn hoàn toàn bị ngắt kết nối với bên não trái hay chuyện trò của mình, bên não dùng để kết nối bạn với thế giới bên ngoài.

Vậy là tôi ở trong không gian này, và công việc của tôi – hay bất kỳ căng thẳng liên quan đến công việc của tôi – đã biến mất. Và tôi cảm thấy cơ thể của tôi thật nhẹ nhàng. Các bạn hãy tưởng tượng, tất cả các mối quan hệ trong thế giới bên ngoài và tất cả yếu tố gây stress liên quan đến họ – cũng đã biến mất. Và tôi cảm thấy một niềm an lạc. Và các bạn hãy tưởng tượng tôi cảm thấy như thế nào khi mất đi một hành lý cảm xúc chất chứa trong suốt 37 năm! Oh! Tôi cảm thấy sảng khoái – trạng thái phởn phơ. Điều đó thật là đẹp.

Và sau đó, lại một lần nữa, bán cầu não trái của tôi lại hoạt động, và nói rằng, “Này! Bạn phải chú ý vào. Chúng ta cần giúp đỡ.” Và tôi đang nghĩ, “Tôi cần gọi ai đó giúp. Tôi phải tập trung.” Vì vậy, tôi ra khỏi vòi sen và mặc quần áo 1 cách máy móc và tôi đi xung quanh căn hộ của mình, và tôi nghĩ, “Tôi cần phải làm việc. Tôi cần phải làm việc. Liệu tôi có thể lái xe không? Có thể lái xe không?”

Ngay lúc đó, cánh tay phải của tôi đã trở nên hoàn toàn tê liệt. Và tôi nhận ra rằng, “Ôi chúa ơi, tôi đang bị đột quỵ, tôi đang bị đột quỵ!”

Và điều tiếp theo bộ não của tôi nói với tôi là, “Ôi chao! Hay đấy chứ.” ”Điều này thật hay. Liệu có bao nhiêu nhà khoa học não có cơ hội để nghiên cứu bộ não của họ từ bên trong? ”

Và nó lại nói tiếp, “Nhưng tôi là một phụ nữ rất bận rộn!” (Cười) “Tôi không có thời gian cho một cơn đột quỵ!”

Vì vậy, tôi giống như, “OK, tôi không thể ngăn chặn được cơn đột quỵ xảy ra, vì vậy tôi sẽ bị đột quỵ trong một hoặc hai tuần, và sau đó tôi sẽ trở lại với công việc thường ngày của mình. Vì vậy, tôi cần phải gọi ai đó giúp. Tôi phải gọi tới văn phòng. ” Tôi không thể nhớ ra số điện thoại văn phòng, rồi tôi nhớ ra, trong văn phòng của tôi, tôi có thẻ với số điện thoại của tôi trên đó. Vì vậy, tôi đi vào phòng làm việc, tôi lấy ra một chồng thẻ dày 3 inch. Tôi nhìn vào cái thẻ ở trên cùng và mặc dù tôi có thể nhớ rõ ràng trong đầu tấm thẻ của tôi trông giống như thế nào, tôi không thể biết đó có phải là thẻ của tôi hay không, bởi vì tất cả những gì tôi có thể nhìn thấy điểm ảnh.

Và các điểm ảnh của các chữ bị hòa vào với các điểm ảnh của nền và các điểm ảnh của các biểu tượng, và tôi không thể nhận ra. Rồi tôi chờ đợi mình sẽ hồi phục trở lại. Ngay sau đó, tôi lại có thể trở lại với thực tế và tôi biết đó không phải là thẻ của tôi … đó cũng không phải… cũng không phải. Tôi đã mất 45 phút để tìm trong 1 inch của chồng thẻ. Trong 45 phút đó, khu vực xuất huyết càng lớn hơn trong bán cầu não trái của tôi. Tôi không hiểu con số, tôi không biết điện thoại như thế nào, nhưng đó là kế hoạch duy nhất tôi có. Vì vậy, tôi cầm lấy bàn phím điện thoại và tôi để nó như thế này. Tôi có thẻ, tôi đặt nó ở đây, và tôi khớp hình dạng của những dòng chữ ngoằn nghèo trên thẻ với hình dạng của ngoằn nghèo trên bệ điện thoại. Nhưng sau đó tôi bị trôi trở lại vùng đất La La, và không nhớ được mình đã bấm số nào. Vì vậy, tôi đã phải dùng cánh tay bị liệt của tôi để che các con số như tôi đã xem và bấm, để khi trở lại bình thường, tôi có thể biết, “Có, tôi đã bấm những con số đó. ”

Cuối cùng, tôi đã bấm được tất cả các số và tôi nghe điện thoại, rồi đồng nghiệp của tôi nhấc điện thoại và ông nói với tôi, “Woo woo woo woo.” Và tôi nói với chính mình “Ôi chúa ơi, ông ấy  phát âm nghe giống như một con chó giống Golden Retriever!”

Vậy là tôi cố gắng nói với anh ta, hay tâm trí của tôi nói với anh ta: “Đây là Jill. Tôi cần giúp đỡ!” Và những tiếng phát ra khỏi miệng tôi là, “Woo woo woo woo woo.” Tôi đang nghĩ, “Ôi chúa ơi, tôi cũng phát âm nghe giống như một con chó giống Golden Retriever.” Vì vậy, tôi không hề biết – tôi đã không biết rằng tôi không thể nói hoặc hiểu ngôn ngữ cho đến khi tôi đã thử nói. Dù vậy, ông vẫn nhận ra rằng tôi cần giúp đỡ và ông đã đến giúp tôi.

Và một thời gian ngắn sau đó, tôi ngồi trong xe cứu thương từ một bệnh viện ở Boston đến bệnh viện đa khoa ở Massachusetts. Tôi cuộn tròn mình như nằm trong bụng mẹ. Và cũng giống như một quả bóng chỉ còn 1 chút hơi đang chuẩn bị thoát ra khỏi quả bóng, tôi cảm thấy năng lượng của tôi đang thoát ra và tôi cảm thấy mình đang bỏ cuộc.

Và trong giây phút đó, tôi biết rằng tôi đã không còn là diễn viên chính của cuộc đời mình. Và có thể đó là nhờ các bác sĩ đã cứu tôi và cho tôi một cơ hội thứ hai để sống, hoặc có lẽ đã đến thời điểm tôi cần chuyển đổi.

Khi tôi tỉnh dậy sau buổi chiều hôm đó, tôi đã bị sốc khi khám phá ra rằng tôi vẫn còn sống. Khi tôi cảm thấy tinh thần của mình xuống dốc, tôi đã nói lời tạm biệt với cuộc sống. Và giờ đây tâm trí của tôi như lơ lửng giữa 2 mặt hiện thực. Hệ thống cảm giác của tôi tiếp nhận những kích thích bên ngoài hoàn toàn bằng cảm giác đau đơn. Ánh sáng đốt cháy bộ não của tôi như cháy rừng, và âm thanh rất ồn ào và hỗn loạn mà tôi không thể nhận ra giọng nói từ các tiếng ồn xung quanh, và tôi chỉ muốn trốn thoát. Bởi vì tôi không thể xác định vị trí của cơ thể của tôi trong không gian, tôi cảm thấy rất to lớn và mở rộng, giống như một thần đèn được giải thoát khỏi cái chai của mình. Và tinh thần bay vút lên, giống như một con cá voi lướt qua đại dương im lặng sảng khoái. Niết Bàn. Tôi đã tìm thấy Niết Bàn. Và tôi đã nghĩ, tôi sẽ không bao giờ có thể thu sự rộng lớn vĩ đại của bản thân mình trở lại bên trong cơ thể bé nhỏ này.

Nhưng sau đó tôi nhận ra, “Nhưng tôi vẫn còn sống! Tôi vẫn sống, và tôi đã tìm thấy Niết Bàn. Và nếu tôi đã tìm thấy Niết Bàn trong khi tôi vẫn còn sống, thì tất cả những người còn sống cũng có thể tìm thấy Niết Bàn.” Và tôi hình dung tới một thế giới xinh đẹp, tràn ngập hòa bình, từ bi, những con người đáng yêu khi họ biết rằng họ có thể đến với không gian này bất cứ lúc nào. Và họ có thể chọn để sống với bên bán cầu não phải của họ và tìm thấy sự bình an này. Và sau đó tôi nhận ra rằng kinh nghiệm này là một món quà to lớn dành cho tôi, một sự giác ngộ bất ngờ để hiểu ra chúng ta nên sống cuộc sống của chúng ta như thế nào. Và điều này đã khuyến khích tôi phục hồi.

Và một tuần rưỡi sau khi bị xuất huyết não, tôi được tiến hành phẫu thuật và loại bỏ một cục máu đông có kích thước bằng một quả bóng đánh golf trong trung tâm ngôn ngữ của tôi. Đây là ảnh của tôi với mẹ tôi, một thiên thần thực sự trong cuộc đời của tôi. Tôi đã mất tám năm để hoàn toàn phục hồi.

Vậy, chúng ta là ai? Chúng ta là nguồn năng lượng sống của vũ trụ, với thân thể khéo léo và hai tâm trí nhận thức. Và chúng ta có quyền lựa chọn trong từng giây phút việc chúng ta là ai và chúng ta muốn thế giới của chúng ta như thế nào. Ngay ở đây, ngay bây giờ, tôi có thể bước vào tâm thức của bán cầu não phải của mình, nơi chúng tôi vốn là. Tôi là nguồn năng lượng sống của vũ trụ. Tôi là nguồn năng lượng sống bao gồm 50 nghìn tỷ phân tử xinh đẹp, thông minh tạo nên hình dạng của tôi. Hoặc, tôi có thể chọn để bước vào ý thức của bán cầu não trái của tôi, nơi tôi trở thành một cá nhân duy nhất, một vật chất rắn. Tách ra khỏi dòng chảy, tách ra khỏi bạn. Tôi là Tiến sĩ Jill Bolte Taylor: nhà nghiên cứu thần kinh và tâm thần. Đây là những “con người” bên trong của tôi. Bạn sẽ chọn ai? Bạn chọn ai? Và khi nào? Tôi tin rằng chúng ta càng dành thời gian lựa chọn để sống với bán cầu não phải của chúng ta, chúng ta sẽ càng muốn làm cho thế giới này hòa bình hơn, và hành tinh của chúng ta sẽ càng thanh bình hơn.

Và tôi nghĩ đây là một tư tưởng cần lan rộng.

(Người dịch: Nguyên Hà)