Bị tai biến mạch máu não có nhiều nguyên do. Sự hình thành của nó gồm nhân, quả và duyên (điều kiện hoàn cảnh). Về  nhân quả thì mọi sự kiện xảy ra đều là kết quả của nhân quá khứ. Nhân hiện tại có thể cho quả hiện tại nhưng phần lớn chỉ làm duyên cho quả của nhân quá khứ trổ sinh. Ví dụ Ngài Cakkhupāla bị mù mắt dù ngài là bậc Alahán tu hành rất tinh tấn. Bị mù là quả của nhân quá khứ Ngài hại người ta mù mắt, còn không ngủ để tu hành tinh tấn chỉ là duyên cho quả bị mù trổ sinh, nhưng lại là nhân hiện tại (cộng với nhân quá khứ nữa) cho quả Alahán.

Vậy việc vị tu hành tinh tấn nhưng bị tai biến mạcn máu não có thể do: 1) Nhân quá khứ trổ quả, nhân tu hành hiện tại không liên quan. 2) Nhân quá khứ trổ quả hợp với duyên hiện tại tu hành quá căng thẳng. Nói chung con không nên vội đánh giá điều gì khi chưa biết rõ về điều đó. Khó mà biết được qua bề ngoài để đánh giá nội dung bên trong.

Giải oan dương thế chỉ một phần, còn duyên nghiệp thì nhiều mặt, do đó giải được một nỗi oan ở dương gian không có nghĩa là giải được nghiệp quả của người ấy đang gặt ở cõi âm. Giải oan và giải nghiệp là hai việc khác nhau. Tuy nhiên, cúng tế cũng không thể giải nghiệp được, luật nhân quả nghiệp báo rất công minh liêm chính, không thể cầu xin hay đút lót bằng lễ phẩm mà được.

Theo Phật giáo, muốn trợ duyên cho người âm thì chỉ có một cách tốt nhất là làm phước để hồi hướng công đức cho họ, nhất là làm phước trai Tăng để vừa được phước cúng dường vừa nhờ ân đức Tam Bảo hỗ trợ cho người âm có đủ phước để được siêu sinh. Do ý nghĩa lễ trai Tăng mà dần dần biến thành trai đàn chẩn tế qua nghi thức tế đàn mà các tôn giáo khác thường dùng trong tế lễ. Tóm lại nên làm gì có nhiều phước đức để hồi huớng cho người âm tốt hơn là quá nặng phần nghi lễ không cần thiết.

Con cứ lo việc thấy pháp như thực và theo đó mà sống thuận pháp, còn chuyện pháp vận hành thế nào, đưa con đến đâu thì hãy để pháp lo. Dù pháp đến thế nào mà con vẫn thấy biết như thực thì còn lo gì nữa? Có bài kệ rằng:

Muốn biết nhân đời trước

Xem đời này hưởng gì.

Muốn biết quả đời sau

Xem đời này làm gì.

Bây giờ con thấy biết như thực, kiếp sau ắt thấy biết như thực là chuyện rất bình thường, phải không con?

Những vấn đề trong Phật học muốn được thông suốt thì con phải tự mình nghiên cứu, nghiền ngẫm, chiêm nghiệm thì mới khám phá ra một cách hứng thú. Nếu thầy nói ra hết thì còn đâu sự hứng thú để con khám phá sự thật, trong khi con chỉ cần tư duy sâu sắc hơn một chút là con có thể hiểu ngay. Nhưng hiểu biết trên pháp học vẫn chưa đủ, tất cả sự thật đều có đầy đủ trong chính con ngay nơi thực tại hiện tiền - tại đây và bây giờ - vì vậy con cần khám phá sự thật trên chính nó (opanayiko) để mỗi người tự mình thấy biết (paccattam veditabbo vinnùhi). Đừng vội tin vào giải thích của ai khác. Chính đức Phật đã cảnh báo điều này trong kinh Kalama. 

Hơn nữa, có những tìm cầu hiểu biết từ bên ngoài chỉ để thỏa mãn sự tò mò của lý trí, mà lý trí luôn đi kèm với nghi hoặc, nên nó chỉ làm cho vấn đề phức tạp hơn, không bao giờ thấy ra sự thật. Phần lớn những giải đáp từ bên ngoài tạo cho con ảo tưởng đã hiểu biết, điều này ngăn cản sự khám phá qua trải nghiệm tự thân, do đó chỉ làm cho con xa sự thật thêm thôi, không giúp con thấy ra được nó. Đó là lý do tại sao thầy chỉ tư vấn về mặt thể nghiệm pháp chứ không giải đáp những thắc mắc mang tính kiến thức của lý trí về pháp. 

Phải xem thúc dục đó phát xuất từ sự vận hành của pháp tự nhiên hay  phát xuất từ ý đồ của bản ngã. Ví dụ như thúc dục của cơn đói hay thúc dục từ lòng tham ăn. Tất nhiên phát xuất từ cái gì thì cũng sẽ có duyên quả tương ứng với nhân phát xuất ra nó đang tiềm ẩn bên trong để chờ thời phát tiết.

Tốt nhất là cứ để tâm rỗng lặng trong sáng thì sẽ thấy biết mọi tiến trình nhân quả của pháp tự nhiên hay của cái ta ảo tưởng. Quan trọng là thấy ra được cái nhân nơi chính mình chứ không phải là biết được cái quả gì sẽ đến.

Con hiểu như vậy là rất đúng. Ngay trong đời sống hiện tại của một người đã nói lên quá khứ và tương lai của người ấy. Nên người xưa nói: "Đời này thọ quả gì, biết nghiệp nhân đời trước. Đời này tạo nghiệp gì, biết quả trổ đời sau". Chúng ta có thể tiên đoán vận mệnh tương lai của một người theo con đường mà họ đang sống trong hiện tại:

- Người luôn sáng suốt định tĩnh, trong lành, sống hạnh vô ngã vị tha, biết thương yêu muôn loài, vạn vật  là đang hành Phật Đạo

- Người luôn tự tri tự giác, không hại mình hại người, có tấm lòng bao dung hỷ xả  là đang hành Thánh Đạo

- Người sống dù thành bại, được mất, hơn thua, vui khổ vẫn xem đó là bài học để tự giác, giác tha, không nản chí sờn lòng là đang hành Bồ-tát Đạo.

- Người luôn hoan hỷ trong thiền định, không màng việc bên ngoài nội tâm thường tĩnh chỉ là đang hành Sắc, Vô Sắc Thiên Đạo.

- Người luôn hoan hỷ trong điều thiện, biết giữ gìn thân tâm trong lành mát mẻ là đang hành Dục Giới Thiên Đạo.

- Người sống có lý có tình, biết người biết ta, bình đẳng, điều độ, không thái quá là đang hành Nhân Đạo

- Người tỏ ra uy quyền, nóng nảy, cố chấp, thích uy hiếp, chỉ đạo người khác theo ý mình là đang hành A-tu-la Đạo

- Người sống theo bản năng, thích ăn thích ngủ, chỉ biết hưởng thụ vật chất là đang hành Súc Sanh Đạo.

- Người sống tham lam, ích kỷ, chỉ biết lợi mình hại người, thường đắm chìm trong tài, tình, danh, lợi là đang hành Ngạ Quỷ Đạo.

- Người sống hung ác, tàn nhẫn, đê tiện, thường hành hạ, làm khổ người khác, sát sanh, trộm cướp... là đang hành Địa Ngục Đạo.

Tất nhiên người đi con đường nào thì đến đích đó nên tương lai sẽ là những gì họ đang tạo trong chính đời sống này. 

Những câu hỏi như vậy chỉ cần con động não một tí là thấy ngay sao lại hỏi thầy?

1) Địa ngục là tâm cảnh nhưng đã phóng chiếu thành cảnh hiện thực. Ví dụ một người vì tham lam mà ăn trộm bị trừng phạt bởi luật hình sự. Tham lam là tâm cảnh nhưng bị phạt hình sự là cảnh thật. Một người sân hận cho nổ bom một khu thương mại. Sân hận là tâm cảnh nhưng khu thương mại tan hoang khủng khiếp là cảnh hiện thực. Cảnh tâm và cảnh ngoài là phóng ảnh của nhau thôi, đâu có gì lạ.

 2) Ân oán trả vay là luật nhân quả tự nhiên rất công bằng hợp tình hợp lý. Nhưng đó đâu phải Phật dựng ra để thưởng phạt mà nói Đạo Phật không từ bi! Phật chỉ cho thấy luật nhân quả  vì muốn chúng sinh biết để đừng làm ác mà phải chịu khổ, đó chính là lòng từ bi chứ còn gì nữa.