• Nền Tảng Phật Giáo - Quyển VI

    PHÁP HẠNH BA-LA-MẬT

    (Tập 1)

  • Soạn giả: Hộ Pháp

 

Đức Phật Chánh Đẳng Giác Tế Độ Chúng Sinh

Mỗi Đức Phật Chánh Đẳng Giác có khả năng tế độ, cứu vớt một số lượng chúng sinh có duyên lành được giải thoát khỏi biển khổ luân hồi trong tam giới như sau:

 

“Catuvīsati asaṅkhyeyyā,([1]) saṭṭhī ceva ca koṭiyo.

Pāṇāni satasahassāni, eko Buddho pamocayi.”([2])

 

(Mỗi Đức Phật Chánh Đẳng Giác có khả năng tế độ, cứu vớt 24 a-tăng-kỳ 600 triệu và 100 ngàn chúng sinh giải thoát khỏi biển khổ luân hồi trong tam giới.)

 

Trong thời quá khứ, đã có vô số Đức Phật Chánh Đẳng Giác đã xuất hiện trên thế gian,  chư Phật đã tế độ, cứu vớt vô số chúng sinh đã giải thoát khỏi khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

 

Trong thời hiện tại, Đức Phật Gotama đã xuất hiện trên thế gian, Đức Phật đã tế độ, cứu vớt một số lượng chúng sinh có duyên lành được giải thoát khỏi bển khổ luân hồi trong tam giới. Đức Phật Gotama đã tịch diệt Niết Bàn rồi, nhưng điều chắc chắn chưa đủ số lượng ấy, nên giáo pháp của Đức Phật Gotama đang còn lưu truyền trên thế gian, để tế độ, cứu vớt số chúng sinh còn lại. Do đó, các hàng thanh văn đệ tử chúng ta nên cố gắng tinh tấn thực hành pháp hành thiền tuệ, để mong giải thoát khổ giải thoát khổ tử sinh luân hồi.

 

2- Đức Bồ Tát Độc Giác (Paccekabodhisatta)                                                                                

 

Đức Bồ Tát nào có ý nguyện muốn trở thành Đức Phật Độc Giác, Đức Bồ Tát ấy gọi là Đức Bồ Tát Độc Giác (Paccekabodhisatta).

Đức Bồ Tát Độc Giác cần phải thực hành 20 pháp hạnh Ba-la-mật: 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ và 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc trung. Dù Đức Bồ Tát Độc Giác có ý nguyện trở thành Đức Phật Độc Giác và đã thực hành, tích lũy các pháp hạnh Ba-la-mật trải qua từ nhiều đời nhiều kiếp trong quá khứ bao nhiêu, Đức Bồ Tát Độc Giác ấy vẫn  chưa biết còn thời gian bao lâu nữa mới trở thành Đức Phật Độc Giác.

Đức Bồ Tát Độc Giác Được Thọ Ký

 

Khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức Bồ Tát Độc Giác ấy là bậc đã tích luỹ các pháp hạnh Ba-la-mật từ những tiền kiếp trong quá khứ đến hầu đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy.

 

Để được Đức Phật thọ ký, Đức Bồ Tát Độc Giác ấy cần phải hội đủ 5 pháp là:

 

Manussattaṃ liṅgasampatti, vigatāsavadassanaṃ.

Adhikāro chandatā ete, abhinīhārakaraṇā.”([3])

      

1- Manussatta: Loài người thật.

2- Liṅgasampatti: Người nam thật,

3- Vigatāsavadassana: Đến hầu đảnh lễ Đức Phật  hoặc Đức Phật Độc Giác, hoặc bậc Thánh Thanh Văn Giác.

4- Adhikāra: Đã từng tích lũy các pháp hạnh Ba-la-mật đặc biệt có nhiều oai lực,

8- Chandatā: Nguyện vọng tha thiết muốn trở thành Đức Phật Độc Giác trong thời vị lai.

 

Xem xét thấy Đức Bồ Tát Độc Giác ấy hội đủ 5 pháp, nên Đức Phật Chánh Đẳng Giác thọ ký xác định thời gian còn lại là 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, Đức Bồ Tát Độc Giác ấy sẽ trở thành Đức Phật Độc Giác trong thời vị lai.

 

Sau khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác thọ ký xác định thời gian còn lại như vậy, Đức Bồ Tát Độc Giác ấy trở thành Đức Bồ Tát Độc Giác cố định, cần phải tiếp tục thực hành 20 pháp hạnh Ba-la-mật: 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ và 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc trung trong suốt khoảng thời gian còn lại 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất, cho được đầy đủ trọn vẹn 20 pháp hạnh Ba-la-mật.

 

Khi ấy, Đức Bồ Tát Độc Giác chắc chắn sinh làm người nam trong thời kỳ không có Đức Phật Chánh Đẳng Giác xuất hiện trên thế gian. Đức Bồ Tát Độc Giác ấy từ bỏ nhà đi xuất gia, không có thầy chỉ dạy, tự chính mình thực hành pháp hành thiền tuệ dẫn đến chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não, mọi tham ái không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, gọi là Đức Phật Độc Giác, bởi vì Ngài không có khả năng chế định ra ngôn ngữ, để thuyết pháp giảng  dạy tế độ các chúng sinh khác cùng chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế y theo Ngài được. 

 

 

Vấn:  Đức Phật Độc Giác đã chứng ngộ chân lý tứ

Thánh Đế như Đức Phật Chánh Đẳng Giác, tại sao Đức Phật Độc Giác không thuyết pháp giảng dạy tế độ các chúng sinh khác cùng chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế y theo Ngài được?

 

Đáp:  Đức Phật Độc Giác đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế, nhưng Ngài không thuyết pháp giảng dạy tế độ các chúng sinh khác cùng chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế y theo Ngài được, bởi vì Ngài không có khả năng chế định ra ngôn ngữ để thuyết pháp ấy.

 

Đức Phật Độc Giác có thể có nhiều vị trong cùng một thời đại, song mỗi Ngài đều không có thầy chỉ dạy, Đức Bồ Tát Độc Giác đều tự mình chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, mà không thuyết pháp giảng dạy tế độ các chúng sinh cùng chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế y theo Ngài, nên gọi Ngài là Đức Phật Độc Giác.

 

Phân Hạng Đức Bồ Tát Độc Giác

 

Đức Bồ Tát Độc Giác có 3 hạng:

 

     1- Đức Bồ Tát Độc Giác có trí tuệ siêu việt, 

2- Đức Bồ Tát Độc Giác có đức tin siêu việt, 

3- Đức Bồ Tát Độc Giác có tinh tấn siêu việt, 

 

* Đức Bồ Tát Độc Giác có trí tuệ siêu việt sau khi được Đức Phật thọ ký xong rồi, còn phải thực hành bổ sung các pháp hạnh Ba-la-mật suốt 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, để đầy đủ trọn vẹn 20 pháp hạnh Ba-la-mật.

 

* Đức Bồ Tát Độc Giác có đức tin siêu việt, sau khi được thọ ký xong rồi, còn phải thực hành bổ sung các pháp hạnh Ba-la-mật suốt thời gian lâu hơn Đức Bồ Tát Độc Giác có trí tuệ siêu việt gấp đôi, để đầy đủ trọn vẹn 20 pháp hạnh Ba-la-mật. 

 

* Đức Bồ Tát Độc Giác có tinh tấn siêu việt sau khi được thọ ký xong rồi, còn phải thực hành bổ sung các pháp hạnh Ba-la-mật suốt thời gian lâu hơn Đức Bồ Tát Độc Giác có trí tuệ siêu việt gấp bốn lần, để đầy đủ trọn vẹn 20 pháp hạnh Ba-la-mật.

 

 

3- Vị Bồ Tát Thanh Văn Giác (Sāvakabodhisatta)

 

Vị Bồ Tát nào có ý nguyện muốn trở thành bậc  Thánh Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng  Giác, vị Bồ Tát ấy gọi là vị Bồ Tát Thanh văn giác (Sāvakabodhisatta).

Vị Bồ Tát Thanh văn cần phải thực hành đầy đủ 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ, để có thể trở thành bậc Thánh Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác.

 

Phân Hạng Vị Bồ Tát Thanh Văn Giác

 

 

 3.1- Vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác (Aggasāvakabodhisatta) là vị Bồ Tát có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác.

 

3.2- Vị Bồ Tát Đại Thanh văn Giác (Mahāsāvaka-bodhisatta) là vị Bồ Tát có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Đại Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác.

 

3.3- Vị Bồ Tát Thanh văn hạng thường (Pakatisāvaka-

bodhisatta) là vị Bồ Tát có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh Thanh Văn đệ tử hạng thường của Đức Phật Chánh Đẳng Giác.

 

Phần Giải Thích

 

3.1- Vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác như thế nào?

 

Vị Bồ Tát nào có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh Tối Thượng Thanh Văn Giác của Đức Phật Chánh Đẳng Giác, Vị Bồ Tát ấy gọi là vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác (Aggasāvakabodhisatta).

 

Vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác cần phải thực hành 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ, tích lũy trải qua từ nhiều đời nhiều kiếp trong quá khứ.

Dù có tích lũy các pháp hạnh Ba-la-mật bao nhiêu, vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy vẫn chưa biết còn thời gian bao lâu nữa mới trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác nào.

 

Vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác Được Thọ Ký

 

Khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác nào xuất hiện trên thế gian, vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy là vị đã tích luỹ các pháp hạnh Ba-la-mật từ những tiền kiếp trong quá khứ, đến hầu đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy, rồi kính bạch ý nguyện của mình muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn Giác của Đức Phật Chánh Đẳng Giác nào trong thời vị lai.

 

 

Để được Đức Phật thọ ký, vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy cần phải hội đủ 2 pháp là:

“Adhikāro ca chandatā.”([4])

 

1- Adhikāra: Đã từng tích lũy các pháp hạnh Ba-la-

    mật đặc biệt có nhiều oai lực,

 

2- Chandatā: Nguyện vọng tha thiết muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn Giác trong thời vị lai.

 

Xem xét thấy vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy hội đủ 2 pháp, nên Đức Phật Chánh Đẳng Giác thọ ký xác định thời gian còn lại là 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác có danh hiệu như vậy, trong thời vị lai.

 

Sau khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác thọ ký xác như vậy, vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy trở thành vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác cố định, cần phải tiếp tục thực hành, tích lũy 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ trong suốt khoảng thời gian còn lại 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất, cho được đầy đủ trọn vẹn 10 pháp hạnh Ba-la-mật.

 

Kiếp chót vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy chắc chắn sinh làm người nam trong thời kỳ Đức Phật Chánh Đẳng Giác có danh hiệu như vậy, xuất hiện trên thế gian, đúng như Đức Phật quá khứ đã từng thọ ký.

Vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác ấy đến hầu đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy, xin xuất gia trở thành tỳ khưu trong giáo pháp của Ngài, lắng nghe chánh pháp của Ngài, rồi thực hành pháp hành thiền tuệ dẫn đến chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, cùng với tứ tuệ phân tích, lục thông.

 

Nhân dịp chư Đại Đức Tỳ khưu Tăng hội, Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy tuyên dương ngôi vị bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn đệ tử của Ngài.

Mỗi Đức Phật Chánh Đẳng Giác chỉ có hai vị Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn đệ tử mà thôi.

 

*Một vị là bậc Thánh A-ra-hán đệ nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử.

 

 *Một vị là bậc Thánh A-ra-hán đệ nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử.

 

Hai Vị Thánh Tối Thượng Thanh Văn Giác

Đức Phật Gotama có hai vị Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thánh Thanh Văn đệ tử là:

- Ngài Đại Trưởng Lão Sāriputta là bậc Thánh A-ra-hán Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Gotama.

- Ngài Đại Trưởng Lão Mahāmoggallāna là bậc Thánh A-ra-hán Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama.

 

 

 

 

Tiền Kiếp Và Kiếp Chót Của 2 Vị Đại Trưởng Lão

 

* Tiền Kiếp Của Vị Đại Trưởng Lão Sāriputta

 

Trong thời kỳ Đức Phật Anomadassī ([5]) xuất hiện trên

thế gian. Khi ấy, công tử Sarada là tiền kiếp của Ngài Đại Trưởng Lão Sāriputta, và công tử Sirivaḍḍhana là tiền kiếp của Ngài Đại Trưởng Lão Mahāmoggallāna. Hai vị công tử là hai người bạn thân thiết với nhau.

 

Công tử Sarada từ bỏ nhà đi xuất gia trở thành đạo sĩ, vị đạo sĩ Sarada có 74.000 đệ tử trú tại chân núi, thực hành thiền định chứng đắc các bậc thiền sắc giới và các bậc thiền vô sắc giới, đặc biệt chứng đắc năm phép thần thông. Hằng ngày các vị đạo sĩ vào rừng tìm các loại trái cây lớn nhỏ dùng để nuôi mạng.

Một đêm vào canh chót, Đức Phật Anomadassī sau khi xả đại bi định, rồi quán xét các chúng sinh có duyên nên tế độ, Đức Phật thấy vị đạo sĩ Sarada cùng nhóm đệ tử 74.000 đạo sĩ hiện ra trên màng lưới trí tuệ của Ngài, đó là các chúng sinh nên tế độ. Đức Phật suy xét rằng: “Sáng hôm nay, ngự đến chỗ vị đạo sĩ Sarada, Như Lai sẽ truyền bảo 2 vị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử thuyết pháp. Sau khi nghe pháp, vị đạo sĩ Sarada có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn, còn nhóm đệ tử 74.000 đạo sĩ đều chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán”.

 

Đêm ấy đã qua, sáng ngày hôm sau, Đức Phật Anomadassī một mình ngự đến chân núi, nơi vị đạo sĩ  Sarada đang trú tại đó.

 

Nhìn thấy Đức Phật Anomadassī đang ngự đến, vị đạo sư Sarada nhận biết ngay Bậc này là Đức Phật, không có nghi ngờ gì cả. Vị đạo sư Sarada ra đón rước Đức Phật Anomadassī, thỉnh Ngài ngự ngồi trên chỗ cao quý, vị đạo sư thành kính đảnh lễ Đức Phật Anomadassī xong, rồi ngồi một chỗ thấp nơi hợp lẽ.

 

Khi ấy, nhóm đệ tử 74.000 đạo sĩ đi tìm các loại trái cây lớn nhỏ từ trong rừng trở về, nhìn thấy Đức Phật Anomadassī ngự ngồi trên chỗ cao, còn vị đạo sư của họ ngồi chỗ thấp, nghĩ rằng: “Trong đời này, chúng ta cứ tưởng rằng không có ai cao thượng hơn vị tôn sư của chúng ta. Nay, Bậc này là Bậc cao thượng hơn vị tôn sư của chúng ta.”

 

Vị đạo sư Sarada gọi các đệ tử, rồi dạy rằng:

 

- Này các đệ tử! Các con hãy đến đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác độc nhất vô nhị, cao thượng nhất trong toàn thế giới chúng sinh, không có một ai có thể sánh được với Ngài.

Hôm nay chúng ta có duyên lành được Ngài ngự đến tế độ. Thật là hy hữu!

 

Vâng lời dạy bảo của vị tôn sư, các đệ tử vô cùng hoan hỷ phát sinh đức tin trong sạch nơi Đức Phật Anomadassī, thành kính đảnh lễ Ngài.

 

Vị đạo sư Sarada dạy bảo các đệ tử đem các loại trái cây lớn nhỏ đến, vị đạo sư tự tay đặt các loại trái cây lớn nhỏ vào bát dâng cúng dường đến Đức Phật Anoma-dassī. Đức Phật độ các loại trái cây có chư thiên cúng dường thêm vị vào các trái cây ấy.

 

 Sau khi độ trái cây xong, Đức Phật Anomadassī nghĩ trong tâm rằng: “Hai vị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử cùng chư Đại Đức tỳ khưu Tăng hãy cùng nhau đến nơi chân núi này.”

 

Biết được ý nghĩ của Đức Thế Tôn, 2 vị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử cùng 100 ngàn bậc Thánh A-ra-hán bằng phép thần thông xuất hiện đến hầu đảnh lễ Đức Thế Tôn xong, rồi mỗi vị ngồi một nơi hợp lẽ.

 

Khi ấy, vị đạo sư Sarada gọi các đệ tử dạy rằng:

 

- Này các đệ tử! Chỗ ngồi ngự của Đức Phật còn thấp và 100 ngàn chỗ ngồi của chư Thánh A-ra-hán cũng chưa có. Hôm nay, chúng ta nên làm lễ cúng dường Đức Phật, Đức Pháp, Đức Tăng một cách tôn kính với khả năng của chúng ta. Vậy, các con hãy sử dụng phép thần thông của mình đi tìm các loại hoa thơm đem về xây dựng nên chỗ ngồi cao thượng nhất để cúng dường Đức Phật, hai chỗ thấp hơn để cúng dường hai vị Tối Thượng Thánh Văn đệ tử và 100 ngàn chỗ ngồi để cúng dường đến 100 ngàn chư Thánh A-ra-hán.”

 

Bằng phép thần thông, các đệ tử đạo sĩ đã làm xong tất cả chỗ ngồi. Vị đạo sư Sarada đến đảnh lễ Đức Phật Anomadassī, chắp tay bạch rằng:

- Kính bạch Đức Thế Tôn, kính xin Ngài từ bi tế độ chúng con cho được sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an lạc lâu dài. Kính thỉnh Ngài ngự đến ngồi trên chỗ ngồi làm bằng các thứ hoa và kính xin Ngài cho phép chư Đại Đức Tăng ngồi trên các chỗ ngồi ấy.”

 

Đức Phật Anomadassī ngự đến ngồi trên chỗ ngồi cao quý làm bằng các thứ hoa ấy và 2 vị Tối Thượng Thanh Văn ngồi bên phải và bên trái của Đức Phật, còn chư Thánh A-ra-hán ngồi theo thứ bậc cung kính của mình.

Khi ấy, Đức Phật Anomadassī nhập diệt thọ tưởng suốt 7 ngày đêm. Biết Đức Thế Tôn đã nhập diệt thọ tưởng 2 vị Tối Thượng Thanh Văn cùng chư Thánh A-ra-hán cũng đều nhập Thánh quả của mình.

 

Vị đạo sư Sarada cầm chiếc lọng lớn kết bằng các thứ hoa, đứng hầu che Đức Phật Anomadassī suốt 7 ngày đêm với thiện tâm vô cùng hoan hỷ.

 

Khi Đức Phật Anomadassī xả diệt thọ tưởng, bên phải của Ngài có vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn đệ tử, vị Đại Trưởng Lão Nisabha, và bên trái của Ngài có vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử, vị Đại Trưởng Lão Anoma.

 

Đức Phật Anomadassī truyền dạy rằng:

 

- Này Nisabha! Con hãy nên thuyết pháp tế độ vị đạo sư Sarada cùng nhóm đệ tử của đạo sư, họ đã cúng dường chỗ ngồi làm bằng các thứ hoa này.

 

Vâng lời dạy Đức Phật Anomadassī, vị Đại Trưởng Lão Nisabha, Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử, vị thống lĩnh các pháp của Đức Phật Anomadassī, thuyết các pháp sâu sắc và vô cùng vi tế bằng nhiều cách, làm cho vị đạo sư Sarada lắng nghe vô cùng hoan hỷ chưa từng có bao giờ.

 

Và tiếp theo Đức Phật Anomadassī truyền dạy vị Đại Trưởng Lão Anoma rằng:

 

- Này Anoma! Con hãy nên thuyết pháp tế độ vị đạo sư Sarada và nhóm đệ tử của đạo sư, họ đã cúng dường chỗ ngồi làm bằng các thứ hoa này.



[1] Danh từ Asaṅkhyeyya có nhiều nghĩa. Nghĩa trong tiền kiếp của Đức Phật Gotama thực hành,30 pháp hạnh Ba-la-mật suốt 4 Asaṅkhyeyya    100 ngàn đại kiếp trái đất. Danh từ Asaṅkhyeyya nghĩa là vô số không thể đếm bằng số.

Nghĩa trong văn phạm Pāḷi, Bộ Padarūpasiddhi, Phần Ssṅkhyātaddhita, Asaṅkhyeyya  nghĩa là số 1 theo sau 140 số không  (0). v.v…

[2] Bộ Sottakītathāgatuppatti

[3] Bộ Chú giải Pāḷi Apadānaṭṭhakathā, Paccekabuddha apadānavaṇṇanā

[4] Bộ Chú giải Pāḷi Apadānaṭṭhakathā, Paccekabuddha apadānavaṇṇanā

[5] Đức Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian vào thời kỳ con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Từ thời kỳ Đức Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian cho đến thời kỳ Đức Phật Gotama xuất hiện trên thế gian có khoảng cách thời gian 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất.


Vâng lời dạy Đức Phật Anomadassī, vị Đại Trưởng Lão Anoma, Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử, vị thống suốt Tam Tạng Pháp Bảo của Đức Phật Anomadassī, thuyết các pháp rộng rãi bao la vô cùng sâu sắc, cũng làm cho vị đạo sĩ Sarada lắng nghe vô cùng hoan hỷ chưa từng có.

Sau khi lắng nghe 2 vị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Anomadassī thuyết pháp xong, nhóm đệ tử 74.000 đạo sĩ của vị đạo sư Sarada đều chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não, mọi tham ái không còn dư sót, trở thành 74.000 bậc Thánh A-ra-hán, chỉ trừ vị đạo sư Sarada ra mà thôi.

 

Khi ấy, nhóm đệ tử 74.000 đạo sĩ xin phép Đức Phật Anomadassī cho thọ phép xuất gia trở thành tỳ khưu.

 

Đức Phật Anomadassī cho phép nhóm đệ tử ấy thọ phép xuất gia bằng cách đưa bàn tay phải chỉ ngón trỏ truyền gọi rằng:

 

- Etha bhikkhavo! Này các con, hãy lại đây! các con được trở thành tỳ khưu theo ý nguyện….

Sau khi Đức Phật Anomadassī vừa dứt lời, thì hình tướng đạo sĩ của 74.000 đệ tử của vị đạo sư Sarada đều biến mất, thay bằng hình tướng của bậc tỳ khưu có đầy đủ tám món vật dụng của bậc Sa-môn, như một vị Đại đức có 60 tuổi hạ.

 

Vấn: Tại sao vị đạo sư Sarada không trở thành bậc Thánh A-ra-hán?

 

Đáp: Vị đạo sư Sarada lắng nghe Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha thuyết các pháp hay, sâu sắc vô cùng vi tế, mà tiền kiếp vị đạo sư đã từng có ý nguyện muốn trở thành bậc Thánh Tối Thượng Thanh Văn đệ tử có trí tuệ xuất sắc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật nào đó. Nay lắng nghe Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha thuyết các pháp hay, sâu sắc vô cùng vi tế như vậy, cho nên, vị đạo sư Sarada vô cùng hoan hỷ nghĩ rằng: “Ta muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác trong thời vị lai, cũng như Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha, Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Anomadassī này”.

 

Bởi vì, vị đạo sư Sarada nghĩ như vậy, cho nên tâm không hướng đến pháp hành thiền tuệ để chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niêt Bàn.

 

 Do đó, vị đạo sư Sarada không trở thành bậc Thánh A-ra-hán trong giáo pháp của Đức Phật Anomadassī.

Vị đạo sư Sarada đảnh lễ Đức Phật Anomadassī rồi bạch rằng:

 

- Kính bạch Đức Thế Tôn, vị Đại Trưởng Lão ngồi bên phải của Ngài đã thuyết pháp đầu tiên là bậc Thanh Văn như thế nào?

 

Đức Phật Anomadassī truyền dạy rằng:

 

- Này đạo sĩ Sarada! Vị Thanh Văn đệ tử của Như Lai đã thuyết pháp đầu tiên tên là Nisabha, vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Như lai.

 

Ý Nguyện Của Vị Đạo Sư Sarada

Vị đạo sư Sarada đảnh lễ Đức Phật Anomadassī, rồi bạch rằng:

 

- Kính bạch Đức Thế Tôn, con đã cầm chiếc lọng lớn kết bằng các thứ hoa đứng hầu che Đức Thế Tôn suốt 7 ngày đêm với thiện tâm vô cùng hoan hỷ ấy.

Do năng lực của phước thiện ấy, con không cầu mong trở thành ngôi vị Đức Vua trời Sakka cõi Tam thập tam thiên, cũng không cầu mong trở thành ngôi vị Đức Phạm thiên trên cõi trời sắc giới phạm thiên.

Thật ra, con chỉ có ý nguyện muốn trở thành vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác trong thời vị lai, cũng như Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha, Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Ngài mà thôi.

 

Nghe lời bạch của vị đạo sư Sarada, Đức Phật Anomadassī thấy rõ biết rõ vị đạo sư Sarada hội đủ 2 pháp là:

 

“Adhikāro ca chandatā.”

 

 

1- Adhikāra: Đã từng tích lũy các pháp hạnh Ba-la-mật đặc biệt có nhiều oai lực,

2- Chandatā: Nguyện vọng tha thiết muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Tối Thượng Thanh Văn Giác trong thời vị lai.

 

Cho nên, ý nguyện của vị đạo sư Sarada sẽ được thành tựu trong thời vị lai. Do đó, Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định rằng:

- Này đạo sĩ Sarada! ý nguyện của con sẽ được thành tựu trong thời vị lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian. Khi ấy, con sẽ là vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama.

 

Lắng nghe lời Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định như vậy, vị đạo sư Sarada phát sinh thiện tâm vô cùng hoan hỷ biết chắc chắn ý nguyện muốn trở thành Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải của mình sẽ được thành tựu trong thời kỳ Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian.

Sau đó, Đức Phật Anomadassī ngự trở về cùng tất cả chư Thánh A-ra-hán gồm cả 74.000 đệ tử của vị đạo sư Sarada trước đây, cùng bay lên hư không theo Đức Phật Anomadassī.

 

*Tiền Kiếp Của Vị Đại Trưởng Lão Mahāmoggallāna

 

Sau khi nhóm đạo sĩ đệ tử trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi xuất gia trở thành Tỳ khưu đi theo Đức Phật Anomadassī, vị đạo sư Sarada một mình đi tìm đến thăm người bạn cũ Sirivaḍḍhana, (tiền kiếp của  Ngài Đại Trưởng Lão Mahāmoggallāna).

 

Nhìn thấy vị đạo sư Sarada đến nhà, ông  Sirivaḍḍhana vô cùng hoan hỷ đón tiếp niềm nở xong, bèn hỏi rằng:

 

- Kính thưa Ngài đạo sư Sarada, hôm nay, Ngài chỉ đến một mình, còn nhóm đạo sĩ đệ tử của Ngài sao không đến?

 

Vị đạo sư Sarada đáp rằng:

- Này bạn Sirivaḍḍhana! Đức Phật Anomadassī ngự đến chỗ ở của bần đạo. Sau đó, hai vị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử và 100 ngàn bậc Thánh A-ra-hán cũng đến. Chúng tôi đã cúng dường đến Đức Phật Anomadassī cùng chư Đại đức Tăng.

 

Đức Phật Anomadassī truyền dạy Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha, Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử thuyết pháp xong, tiếp theo Ngài Đại Trưởng Lão Anoma, Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng Thanh Văn đệ tử cũng thuyết pháp.

 Sau khi nghe 2 Ngài thuyết pháp xong, tất cả nhóm đạo sĩ đệ tử gồm có 74.000 đạo sĩ đều chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán. Đức Phật cho phép 74.000 đạo sĩ xuất gia trở thành tỳ khưu, rồi đi theo Đức Phật Anomadassī.

 

Còn bần đạo có ý nguyện muốn trở thành vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải của Đức Phật Chánh Đẳng Giác trong thời vị lai, thì bần đạo đã được Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định trong thời vị lai còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian. Khi ấy, bần đạo sẽ trở thành vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Gotama ấy, như Ngài Đại Trưởng Lão Nisabha, Đệ Nhất Tối Thượng Thành Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Anomadassī.

 

- Này bạn Sirivaḍḍhana! Trong thời kỳ Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian, bần đạo muốn bạn sẽ là vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama, như Ngài Đại Trưởng Lão Anoma, Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Anomadassī.

 

Lắng nghe lời động viên khuyến khích của vị đạo sư Sarada, bạn thân thiết, trưởng giả Sirivaḍḍhana vô cùng hoan hỷ thưa rằng:

 

- Kính thưa Ngài đạo sư Sarada kính yêu! Nghe lời khuyên của Ngài, chính tôi cũng có ý nguyện muốn được ngôi vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Gotama. Vậy, tôi phải làm thế nào? Thưa đạo sư.

 

Vị đạo sư Sarada hướng dẫn trưởng giả Sirivaḍḍhana đến kính thỉnh Đức Phật Anomadassī cùng chư Đại Đức Tăng ngự đến biệt thự để làm phước thiện bố thí cúng dường vật thực suốt 7 ngày xong, rồi bạch với Đức Phật Anomadassī về ý nguyện của mình muốn trở thành vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Gotama trong thời vị lai.

 

Làm theo lời hướng dẫn của vị đạo sư Sārada, trưởng giả Sirivaḍḍhana chuẩn bị làm phước thiện đại thí, nên xây dựng trại bố thí rộng lớn, trang hoàng lộng lẫy, có chỗ ngồi cao quý của Đức Phật Anomadassī cùng chư Đại đức Tăng, rồi trưởng giả Sirivaḍḍhana đến hầu đảnh lễ Đức Phật Anomadassī, kính thỉnh Đức Phật ngự cùng chư Đại đức Tăng đến trại bố thí rộng rãi được trang hoàng lộng lẫy.

Trưởng giả Sirivaḍḍhana tự tay dâng cúng dường những vật thực ngon lành đến Đức Phật Anomadassī cùng chư Đại Đức Tăng suốt 7 ngày. Đến ngày thức 7 trưởng giả Sirivaḍḍhana dâng cúng dường những tấm y quý giá đến Đức Phật cùng chư Đại đức Tăng.

Ý Nguyện Của Trưởng Giả Sirivaḍḍhana

 

Sau khi làm lễ phước thiện đại bố thí cúng dường đến Đức Phật Anomadassī cùng chư Đại Đức Tăng xong, Trưởng Lão Sirivaḍḍhana đảnh lễ Đức Phật Anoma-dassī, rồi chắp tay bạch rằng:

 

- Kính bạch Đức Thế Tôn, Ngài có tâm đại bi tế độ, nên con đã tạo phước thiện đại thí cúng dường đến Ngài cùng chư Đại đức Tăng suốt 7 ngày qua.

 - Kính bạch Đức Thế Tôn, con được biết vị đạo sư Sarada bạn thân của con đã có ý nguyện muốn trở thành vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Gotama trong thời vị lai.

Vậy, do nhờ phước thiện đại thí thanh cao này, con cũng chỉ có ý nguyện muốn trở thành vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng đệ tử của Đức Phật Gotama ấy trong thời vị lai mà thôi.

Ngoài ra, con không cầu mong những gì khác nữa.

 

Nghe lời bạch của trưởng giả Sirivaḍḍhana, Đức Phật Anomadassī thấy rõ biết rõ trưởng giả Sirivaḍḍhana hội đủ 2 pháp, nên ý nguyện của trưởng giả sẽ được thành tựu. Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định rằng:

 

- Này Sirivaḍḍhana! Ý nguyện của con sẽ được thành tựu trong thời vị lai, còn 1 atăng kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa, Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian. Khi ấy, con sẽ là vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama.

 

Lắng nghe Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định như vậy, trưởng giả Sirivaḍḍhana phát sinh thiện tâm vô cùng hoan hỷ, biết chắc chắn ý nguyện muốn trở thành Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái của Đức Phật Gotama sẽ thành tựu trong thời kỳ Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian.

Sau đó, Đức Phật thuyết pháp tế độ trưởng giả Sirivaḍḍhana cùng các chúng sinh khác, rồi Đức Phật ngự trở về chùa cùng chư Đại đức Tăng.

 

Từ đó, vị đạo sư Sarada và trưởng giả Sirivaḍḍhana đã trở thành vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác cố định tiếp tục thực hành, tích lũy 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ trong suốt khoảng thời gian còn lại 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất, cho được đầy đủ trọn vẹn 10 pháp hạnh Ba-la-mật.

 

* Vị đạo sư Sarada sau khi chết, sắc giới thiện nghiệp cho quả tái sinh lên cõi trời sắc giới phạm thiên.

 

* Trưởng giả Sirivaḍḍhana tiếp tục thực hành các pháp hạnh Ba-la-mật cho đến trọn đời, sau khi chết, thiện nghiệp cho quả tái sinh lên cõi trời dục giới.

 

 Kiếp Chót Của Vị Đạo Sư Sarada

Và Trưởng Giả Sirivaḍḍhana

 

Sau khi được Đức Phật Anomadassī thọ ký xác định thời gian còn lại của vị đạo sư Sarada và trưởng giả Sirivaḍḍhana xong, 2 vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác này tiếp tục thực hành, bồi bổ 10 pháp hạnh Ba-la-mật, kể từ Đức Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian cho đến Đức Phật Gotama xuất hiện trên thế gian, trải qua vô số kiếp tử sinh luân hồi suốt khoảng thời gian 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất, để cho được đầy đủ trọn vẹn 10 pháp hạnh Ba-la-mật đối với vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác.

Trong khoảng thời gian 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất ấy có 19 Đức Phật Chánh Đẳng Giác tuần tự xuất hiện trên thế gian như sau:

 

Đức Phật Anomadassī, Đức Phật Paduma, Đức Phật Nārada, Đức Phật Padumuttara, Đức Phật Sumedha, Đức Phật Sujāta, Đức Phật Piyadassī, Đức Phật Atthadassī, Đức Phật Dhammadassī, Đức Phật Siddhattha, Đức Phật Tissa, Đức Phật Phussa, Đức Phật Vipassī, Đức Phật Sikhī, Đức Phật Vessabhū, Đức Phật Kakusandha, Đức Phật Koṇāgamana, Đức Phật Kassapa và Đức Phật Gotama xuất hiện trên thế gian.

 

Khi ấy, hậu kiếp đạo sư Sarada là vị Bồ Tát Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải kiếp chót sinh làm con của bà Sārī (con gái của ông trưởng giả) trong xóm nhà Upatissa gần kinh thành Rājagaha. Và hậu kiếp trưởng giả Sirivaḍḍhana là vị Bồ Tát Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái kiếp chót sinh làm con của bà Moggalī (con gái của ông trưởng giả) trong xóm nhà Kolita gần kinh thành Rājagaha.

 

Kiếp chót của 2 vị Bồ Tát Tối Thượng Thanh Văn Giác sinh ra cùng trong một ngày. Bà Sārī đặt tên con trai là Upatissa, và bà Moggalī đặt tên con trai là Kolita. Khi 2 công tử lớn lên trở thành 2 người bạn thân thiết với nhau. Mỗi công tử có nhóm tùy tùng thuộc hạ.

 

Một hôm, công tử Upatissa và công tử Kolita đi chơi hội mà không vui, cảm thấy động tâm về cuộc đời là khổ, nên hai người bạn bàn bạc với nhau cùng nhau xuất gia tìm con đường giải thoát khổ tử sinh luân hồi.

 

Thời ấy, trong kinh thành Rājagaha, vị Đạo sư Sañcaya là Đạo trưởng phái ngoại đạo lớn có nhiều đệ tử, công tử Upatissa và công tử Kolita cùng nhóm tuỳ tùng đến xin xuất gia trở thành đệ tử của vị đạo sư Sañcaya. Sau khi xuất gia được 2 - 3 hôm, hai vị tu sĩ Upatissa và Kolita đã học thông hiểu phần lý thuyết của vị đạo sư Sañcaya, không còn gì để học nữa.

 

Hai vị tu sĩ Upatissa và Kolita bàn luận với nhau về phần lý thuyết của vị đạo sư Sañcaya chỉ là rổng tuếch mà thôi, không phải là con đường giải thoát khổ tử sinh luân hồi, nên 2 vị tu sĩ giao ước với nhau rằng: “Hai chúng ta nếu người nào trước tiên tìm thấy được vị thầy chỉ dạy Niết Bàn, giải thoát khổ tử sinh luân hồi, thì người ấy cho người kia biết.”

 

Sau khi giao ước xong, mỗi người đi một con đường tìm thầy.

 

Tu sĩ Upatissa đi con đường vào kinh thành Rājagaha.

Đức Phật Gotama Xuất Hiện Trên Thế Gian

Đức Phật Gotama xuất hiện trên thế gian vào đúng ngày rằm tháng 4 (âm lịch) tại cội Đại Bồ Đề trong khu rừng Uruveḷa (nay gọi là Bodh Gayā, Bihar, Ấn Độ).

* Ngày rằm tháng 6, Đức Phật Gotama ngự đến khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, thuyết bài kinh Dhammacakkappavattanasutta: Kinh Chuyển Pháp Luân lần đầu tiên tế độ nhóm 5 tỳ khưu: Ngài Trưởng Lão Koṇḍañña, Ngài Vappa, Ngài Bhaddiya, Ngài Mahānāma và Ngài Assaji.

 Sau khi Đức Phật thuyết bài kinh Chuyển Pháp Luân xong, Ngài Trưởng Lão Koṇḍañña là vị đầu tiên chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc Nhập Lưu Thánh Đạo - Nhập Lưu Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh Nhập Lưu đầu tiên trong giáo pháp của Đức Phật Gotama.

Ngài Trưởng Lão Aññāsikoṇḍañña xin Đức Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ khưu. Đức Phật cho phép Ngài Trưởng Lão Aññāsikoṇḍañña xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi “Ehi bhikkhu!”

 

Như vậy, Ngài Trưởng Lão Aññāsikoṇḍañña là vị tỳ khưu đầu tiên trong giáo pháp của Đức Phật Gotama, đồng thời Tam Bảo: Phật Bảo, Pháp Bảo, Tăng Bảo lần đầu tiên đầy đủ trọn vẹn xuất hiện trên thế gian đúng vào ngày rằm tháng 6 (âm lịch).

* Ngày 16 tháng 6, Đức Phật nhập hạ thứ nhất ba tháng mùa mưa tại khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana cùng với nhóm 5 tỳ khưu.

Vào ngày hôm ấy, Ngài Đại đức Vappa trở thành bậc Thánh Nhập Lưu và được phép xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi  “Ehi bhikkhu”

* Ngày 17 tháng 6, Ngài Đại đức Bhaddiya trở thành bậc Thánh Nhập Lưu và được phép xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi “Ehi bhikkhu”

* Ngày 18 tháng 6, Ngài Đại đức Mahānāma trở thành bậc Thánh Nhập Lưu và được phép xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi “Ehi bhikkhu”

* Ngày 19 tháng 6, Ngài Đại đức Assaji trở thành bậc Thánh Nhập Lưu và được phép xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi “Ehi bhikkhu”

* Ngày 20 tháng 6, Đức Phật thuyết bài kinh Anattalakkhaṇasutta: Kinh Trạng thái Vô ngã để tế độ nhóm 5 tỳ khưu đều trở thành bậc Thánh A-ra-hán cao thượng trong giáo pháp của Đức Phật Gotama.

 

Hạ đầu tiên, Đức Phật cùng nhóm 5 tỳ khưu an cư nhập hạ suốt 3 tháng mùa mưa tại khu rừng Isipatana.

 

Sau 3 tháng mùa mưa, Đức Phật ngự đến khu rừng Uruveḷa, nơi đây có ba anh em Kassapa đều là những vị

đạo trưởng:

- Ngài Uruvela Kassapa có nhóm đệ tử 500 vị đạo sĩ.

- Ngài Nadī Kassapa có nhóm đệ tử 300 vị đạo sĩ.

- Ngài Gayā Kassapa có nhóm đệ tử 200 vị đạo sĩ.

 

Đức Phật thuyết bài kinh Ādittapariyāyasutta tế độ ba anh em Kassapa và nhóm đệ tử gồm có 1.000 đạo sĩ đều trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi được Đức Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ khưu theo cách gọi “Etha bhikkhavo”.

 

Sau đó, Đức Phật cùng nhóm đệ tử ngự đến kinh thành Rājagaha vào ngày mồng một tháng giêng.

 

Tu Sĩ Upatissa Gặp Ngài Đại Đức Assaji

 

Khi ấy, tu sĩ Upatissa đi vào kinh thành Rājagaha, nhìn thấy Ngài Đại đức Assaji còn trẻ đang đi khất thực với cử chỉ thu thúc lục căn thanh tịnh, tu sĩ Upatissa phát sinh đức tin trong sạch nơi Ngài Đại đức Assaji, nên đi theo hộ độ Ngài.

 

Sau khi Ngài độ vật thực xong, tu sĩ Upatissa thành kính đảnh lễ, chắp tay bạch rằng:

 

 - Kính bạch Ngài, lục căn của Ngài thanh tịnh, gương mặt của Ngài trong sáng thật đáng tôn kính.

- Kính bạch Ngài, Ngài xuất gia với Đức Tôn Sư nào?

Đức Tôn Sư của Ngài là Bậc nào?

Ngài hài lòng hoan hỷ chánh pháp Đức Tôn Sư nào?

 

Ngài Đại đức Assaji đáp rằng:

 

- Này hiền giả, tôi xuất gia với Đức Phật Gotama, Ngài xuất thân từ dòng dõi Sakya. Tôi hài lòng hoan hỷ trong giáo pháp của Vị Tôn Sư của tôi là Đức Phật Gotama.

 

Tu sĩ Upatissa bạch hỏi tiếp rằng:

 

- Kính bạch Ngài, giáo pháp của Đức Phật Gotama, Đức Tôn Sư của Ngài thuyết pháp giảng dạy như thế nào? Kính xin Ngài thuyết dạy cho tôi nghe pháp ấy.

 

- Này hiền giả! Giáo pháp của Đức Phật Gotama rộng lớn mênh mông, vô cùng sâu sắc và tế nhị, tôi là vị tỳ khưu trẻ mới xuất gia chưa hiểu biết nhiều, tôi chỉ có thể chỉ dạy tóm tắt ngắn gọn mà thôi.


- Kính bạch Ngài, bần đạo tên là Upatissa, kính xin Ngài thuyết pháp giảng dạy dù nhiều dù ít cũng tốt đối với bần đạo.

 

Ngài Đại đức Assaji thuyết bài kệ rằng:

 

“Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ Tathāgato āha.

     Tesañca yo nirodho,   evaṃ vādī mahāsamaṇo.”([1])

 

Ý nghĩa:

 

- Này hiền giả! Những pháp ngũ uẩn nào là pháp khổ đế đều sinh từ tham ái, nhân sinh khổ đế ấy.

Đức Phật thuyết dạy tham ái, nhân sinh khổ đế ấy và thuyết dạy Niết Bàn diệt tham ái, nhân sinh khổ đế ấy.

Đức Phật Gotama bậc Đại Sa-môn thường thuyết dạy chân lý tứ Thánh đế như vậy.

 

Trong khi lắng nghe Ngài Đại đức Assaji thuyết bài kệ tóm tắt về chân lý tứ Thánh đế gồm có 4 câu, vốn là vị Bồ Tát Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn có trí tuệ xuất sắc bậc nhất, vừa nghe hai câu đầu của bài kệ, tu sĩ Upatissa đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc Nhập Lưu Thánh Đạo - Nhập Lưu Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh Nhập Lưu trong giáo pháp của Đức Phật Gotama ngay tại nơi ấy.

Tu sĩ Upatissa hoan hỷ thành kính đảnh lễ dưới hai bàn chân của Ngài Assaji, chắp tay bạch rằng:

- Kính bạch Ngài Đại Đức, Thầy của con, hiện nay Đức Thế Tôn đang ngự ở nơi nào? Bạch Thầy.

 

Ngài Đại đức Assaji dạy rằng:

- Này hiền giả! Hiện giờ Đức Thế Tôn đang ngự tại ngôi chùa Veḷuvana gần kinh thành Rājagaha này.

 - Kính bạch Ngài Đại Đức, Thầy của con, kính thỉnh Thầy trở về trước, còn con có một người bạn thân đang chờ đợi con, con phải về gặp bạn con, rồi chúng con sẽ đến hầu đảnh lễ Đức Thế Tôn sau.

Nhìn thấy tu sĩ Upatissa từ xa trở về, tu sĩ Kolita nhận biết chắc chắn bạn Upatissa đã gặp Đức Tôn Sư và đã chứng ngộ được pháp cao thượng rồi!

Tu sĩ Kolita ra đón bạn Upatissa bèn hỏi rằng:

- Này bạn Upatissa thân mến! Bạn đã gặp Đức Tôn Sư và đã chứng ngộ Niết Bàn, pháp giải thoát khổ rồi có phải không?

- Này bạn Kolita! Phải, tôi đã gặp Tôn Sư và đã chứng ngộ Niết Bàn, pháp giải thoát khổ rồi.

Xin bạn hãy nghe tôi thuật lại chuyện tôi đã tìm gặp vị Thầy, Ngài Đại Đức Assaji. Ngài Đại Đức đã thuyết dạy bài kệ tóm tắt về chân lý tứ Thánh đế, tôi đã nghe bài kệ ấy, rồi chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc Nhập Lưu Thánh Đạo - Nhập Lưu Thánh Quả và Niết Bàn trở thành bậc Thánh Nhập Lưu.

- Này bạn Kolita! Bạn hãy lắng nghe tôi thuyết lại bài kệ ấy.

 

“Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ Tathāgato āha.

Tesañca yo nirodho,  evaṃ vādī mahāsamaṇo.”

 

Sau khi lắng nghe tu sĩ Upatissa thuyết bài kệ xong, tu sĩ Kolita cũng chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc Nhập Lưu Thánh Đạo - Nhập Lưu Thánh Quả và Niết Bàn trở thành bậc Thánh Nhập Lưu ngay tại nơi ấy.

- Này bạn Upatissa! Hiện nay Đức Thế Tôn của chúng ta đang ngự tại nơi nào?

- Này bạn Kolita! Hiện nay Đức Thế Tôn của chúng ta đang ngự tại ngôi chùa Veḷuvanna gần kinh thành Rājagaha này.

Tu sĩ Upatissa và tu sĩ kolita đi vào hầu vị đạo sư Sañcaya, bạch rằng:

- Kính bạch đạo sư, Đức Phật Gotama đã xuất hiện trên thế gian rồi, hai con kính thỉnh đạo sư cùng với chúng con đến xin thọ giáo với Đức Phật Gotama.

 

Hai vị đệ tử khẩn khoản ba lần vị đạo sư Sañcaya khăng khăng không chịu đi, vị đạo sư hỏi rằng:

- Này hai con! Trong đời này kẻ ngu có nhiều hay bậc trí có nhiều?

- Kính thưa đạo sư, trong đời này kẻ ngu có nhiều còn bậc trí thì có ít.

- Này hai con! Như vậy, các bậc trí thì đến với Đức Phật Gotama đại trí, còn những người ngu thì đến với ta thiểu trí.

Vậy, các con hãy đi đến với Đức Phật Gotama, còn ta không đi đâu cả.

 

Nghe vị đạo sư Sañcaya nói khẳng định như vậy, hai vị tu sĩ Upatissa và Kolita xin phép từ giã vị đạo sư Sañcaya ra đi, đến gặp nhóm bạn đồng môn 250 đệ tử của vị đạo sư, rồi thông báo cho họ biết Đức Phật Gotama đã xuất hiện trên thế gian, 2 huynh đệ họ sẽ đi đến hầu Đức Phật Gotama, họ sẽ xin thọ giáo với Đức Phật Gotama.

Nghe hai vị tu sĩ Upatissa và Kolita nói như vậy, nhóm 250 đệ tử của vị đạo sư Sañcaya cùng xin đi theo đến hầu Đức Phật Gotama.

 

Hai Vị Tối Thượng Thanh Văn Đệ Tử Của Đức Phật

 

Khi ấy, Đức Phật Gotana đang ngự ở giữa tứ chúng tại ngôi chùa Veḷuvanna, Ngài dạy bảo chư tỳ khưu rằng:

- Này chư tỳ khưu! Tu sĩ Upatissa và tu sĩ Kolita là hai người bạn thân thiết sẽ đến với Như Lai. Tu sĩ Upatissa sẽ là vị Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn đệ tử bên phải của Như Lai và tu sĩ Kolita sẽ là vị Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn đệ tử bên trái của Như Lai.

 

Hai vị tu sĩ Upatissa và tu sĩ Kolita dẫn nhóm 250 đạo sĩ đến hầu đảnh lễ Đức Phật, bèn bạch rằng:

- Kính bạch Đức Thế Tôn, kính xin Đức Thế Tôn cho phép chúng con được xuất gia sa-di và thọ tỳ khưu trong giáo pháp của Ngài.

Xem xét về pháp hạnh Ba-la-mật và hạnh nguyện của họ xong rồi, Đức Phật cho phép xuất gia theo cách gọi Ehi bhikkhūpasampada. Đức Thế Tôn đưa bàn tay phải, chỉ ngón trỏ truyền dạy rằng:

 

 

“Etha bhikkhavo!”. Này các con hãy đến với Như Lai, các con đều trở thành tỳ khưu theo ý nguyện. Chánh pháp mà Như Lai đã thuyết giảng hoàn hảo phần đầu, phần giữa, phần cuối, con hãy nên thực hành pháp hạnh cao thượng, để chứng đắc A-ra-hán Thánh Đạo - A-ra-hán Thánh Quả và Niết Bàn, chấm dứt khổ tử sinh luân  hồi trong tam giới.

 Sau khi Đức Thế Tôn truyền dạy vừa dứt lời, ngay khi ấy, hình tướng đạo sĩ của vị tu sĩ Upatissa và tu sĩ Kolita cùng nhóm 250 đạo sĩ đều biến mất, trở thành tỳ khưu có đầy đủ 8 thứ vật dụng của Sa-môn, được thành tựu do quả thần thông (Iddhimaya), trang nghiêm như một vị đại đức có 60 tuổi hạ.

 

Từ đó, tỳ khưu Upatissa được gọi là vị Trưởng Lão Sāriputta (có nghĩa là con của bà mẹ Sārī) và tỳ khưu Kolita được gọi là vị Trưởng Lão Mahāmoggallāna (có nghĩa là người con dòng dõi mẹ Moggalī).

 

Đức Phật thuyết pháp tế độ nhóm tỳ khưu ấy, tất cả 250 vị tỳ khưu đều chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết Bàn trở thành bậc Thánh A-ra-hán, chỉ trừ Ngài Trưởng Lão Sāriputta và Ngài Trưởng Lão Mahāmoggallāna chưa chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán.

 

Sau khi xuất gia tỳ khưu được 7 ngày, Ngài Trưởng Lão Mahāmoggallāna chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế, chứng đắc từ Nhất Lai Thánh Đạo - Nhất Lai Thánh Quả cho đến A-ra-hán Thánh Đạo - A-ra-hán Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán cùng các phép thần thông vô cùng xuất sắc.

 

Và sau khi xuất gia tỳ khưu được 15 ngày, Ngài Trưởng Lão Sāriputta chứng ngộ chân lý tứ Thánh Đế, chứng đắc từ Nhất Lai Thánh Đạo - Nhất Lai Thánh Quả cho đến A-ra-hán Thánh Đạo - A-ra-hán Thánh Quả và Niết Bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán cùng với các trí tuệ vô cùng sâu sắc.

 

Vào ngày rằm tháng giêng, ngày đại hội Tăng chúng lần đầu tiên gồm có 1250 vị Thánh A-ra-hán, tại ngôi chùa Veḷuvana gần kinh thành Rājagaha.

 

Khi ấy, Đức Phật thuyết về Ovādapātimokkha.

 

Tuyên Dương Ngôi Vị Tối Thượng Thanh Văn

 

Một thuở nọ, Đức Thế Tôn ngự tại ngôi chùa Jetavana gần kinh thành Sāvatthi, khi ấy, ngự giữa chư tỳ khưu Tăng, Đức Thế Tôn truyền dạy rằng:

“Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhik-khūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ Sāriputto”.

 

- Này chư tỳ khưu! Sīriputta là bậc Thánh Tối Thượng Thanh Văn đệ tử bên phải có đại trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Như Lai.

 

“Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhik-khūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ Mahāmoggallāno”.

 

- Này chư tỳ khưu! Mahāmoggallāna là bậc Thánh Tối Thượng Thanh Văn đệ tử bên trái có các phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Như Lai.

* Ngài Đại Trưởng Lão Sāriputta là bậc Thánh Đệ Nhất Tối Thượng Thanh Văn bên phải có đại trí tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama, đúng theo ý nguyện của Ngài mà Đức Phật Anomadassī quá khứ đã thọ ký.

* Ngài Đại Trưởng Lão Mahāmoggallāna là bậc Thánh Đệ Nhị Tối Thượng Thanh Văn bên trái có các phép thần thông xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama, đúng theo ý nguyện của Ngài mà Đức Phật Anomadassī quá khứ đã thọ ký.

 

Đó là sự thành tựu của 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ mà hai Ngài đã thực hành đầy đủ trọn vẹn suốt 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại kiếp trái đất kể từ Đức Phật  Anomadassī cho đến Đức Phật Gotama.

 

3.2- Vị Bồ Tát Đại Thanh Văn Giác như thế nào?

 

Khi Đức Phật Chánh Đẳng giác nào đã xuất hiện trên thế gian, vị Bồ Tát Thanh văn là bậc đã tích luỹ các pháp hạnh Ba-la-mật từ những tiền kiếp trong quá khứ, đến hầu đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy, rồi kính bạch với Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy về ý nguyện muốn trở thành vị Thánh A-ra-hán Đại Thanh Văn Giác có đức hạnh đặc biệt nào đó.

 

Đức Phật Chánh Đẳng Giác xét thấy vị Bồ Tát Thanh Văn Giác ấy hội đủ 2 pháp là:

 

Adhikāro ca chandatā.”([2])

 

1- Adhikāra: Đã từng tích lũy các pháp hạnh Ba-la-mật đặc biệt có nhiều oai lực,

2- Chandatā: Nguyện vọng tha thiết muốn trở thành bậc Thánh A-ra-hán Đại Thanh  Văn  Giác  trong  thời vị lai.

 

 Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy thọ ký xác định thời gian còn lại 100 ngàn đại kiếp trái đất nữa. vị Bồ Tát ấy sẽ trở thành vị Thánh Đại Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác, có danh hiệu như vậy, sẽ xuất hiện trên thế gian trong thời vị lai.

 

Sau khi Đức Phật đã thọ ký xác định như vậy, vị Bồ Tát Thanh Văn Giác ấy trở thành vị Bồ Tát Đại Thanh văn giác cố định tiếp tục thực hành 10 pháp hạnh Ba-la-mật bậc hạ suốt 100 ngàn đại kiếp trái đất, để cho được đầy đủ trọn vẹn.

Đến kiếp chót của vị Bồ Tát Đại Thanh văn ấy chắc chắn sinh làm người nam đúng vào thời kỳ Đức Phật Chánh Đằng Giác có danh hiệu như vậy xuất hiện trên thế gian, đúng theo lời thọ ký của Đức Phật Chánh Đẳng Giác trong quá khứ ấy.

 

Vị Bồ Tát Đại Thanh văn ấy đến hầu đảnh lễ Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy, kính xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ khưu trong giáo pháp của Ngài, lắng nghe chánh pháp của Ngài, rồi thực hành pháp hành thiền tuệ dẫn đến chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Đạo, 4 Thánh Quả và Niết bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não, mọi tham ái không dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán.

 

Bậc Thánh A-ra-hán ấy là bậc Thánh Đại Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy, đúng theo lời thọ ký của Đức Phật Chánh Đẳng Giác quá khứ.

 

Nhân dịp hội họp chư tỳ khưu Tăng, Đức Phật Chánh Đẳng Giác ấy tuyên dương đức hạnh bậc Thánh A-ra-hán Đại thanh văn đệ tử ấy.

 

Đức Phật Gotama có 80 vị Đại Thanh văn đệ tử:

 

80 Vị Thánh Đại Thanh Văn Giác

40 Vị Thánh A-Ra-Hán bên phải Đức Phật

 

1- Ngài Sāriputta (Aggasāvaka)      

2- Ngài Aññāsikoṇḍañña         21- Ngài Anuruddhā

3- Ngài Vappa                        22- Ngài Kaṅkhārevata

4- Ngài Bhaddiya                    23- Ngài Ānandā

5- Ngài Mahānāma                  24- Ngài Nandaka

6- Ngài Assaji                         25- Ngài Bhagu

7- Ngài Nālaka                       26- Ngài Nandiya

8- Ngài Yasa                           27- Ngài Kimila

9- Ngài Vimala                        28- Ngài Bhaddiya

10- Ngài Subāhu                     29- Ngài Rāhulā

11- Ngài Puṇṇaji                     30- Ngài Sīvali

12- Ngài Gavampati                31- Ngài Upāli

13- Ngài Uruvelakassapa        32- Ngài Dabba

14- Ngài Nadīkassapa             33- Ngài Upasena

15- Ngài Gayākassapa            34- Ngài Mahāpuṇṇa

16- Ngài Mahākassapa           35- Ngài Cūḷapuṇṇa

17- Ngài Mahākaccāyana        36-Ngài Soṇakuṭikaṇṇa

18- Ngài Mahākoṭṭhita            37- Ngài Soṇakoḷivisa

19- Ngài Mahākappina            38- Ngài Rādha

20- Ngài Mahācunda               39- Ngài Subhūti

40- Ngài Khadiravaniyarevata

 

40 Vị Thánh A-Ra-Hán bên trái Đức Phật

 

1- Ngài Mahāmoggallāna (Aggasāvaka)      

2- Ngài Aṅgulimāla                  22- Ngài Kuṇḍadhāna

3- Ngài Vakkali                       23- Ngài Dārucīriya

4- Ngài Kāḷudāyi                     24- Ngài Yasoja

5- Ngài Mahā-udāyi                25- Ngài Ajita

6- Ngài Pilindavaccha              26- Ngài Tissametteyya

7- Ngài Sobhita                       27- Ngài Puṇṇaka

8- Ngài Kumārakassapa          28- Ngài Mettagū

9- Ngài Raṭṭhapāla                  29- Ngài Dhotaka

10- Ngài Vaṅgīsa                    30- Ngài Upasīva

11- Ngài Sabhiya                    31- Ngài Nanda

12- Ngài Sela                          32- Ngài Hemaka

13- Ngài Upavāna                   33- Ngài Todeyya

14- Ngài Meghiya                   34- Ngài Kappa

15- Ngài Sāgata                      35- Ngài Jatukaṇṇi

16- Ngài Nāgita                      36- Ngài Bhadrāvudha

17- Ngài Lakuṇḍakabhaddiya 37- Ngài Udaya

18- Ngài Piṇḍolabhāradvāja    38- Ngài Posāla

19- Ngài Mahāpanthaka          39- Ngài Piṅgiya

20- Ngài Cūḷapanthaka           40- Ngài Mogharāja

21- Ngài Bākula                     

 

 Trong 80 vị Thánh A-ra-hán Đại Thanh Văn đệ tử của Đức Phật Gotama, Ngài Đại Trưởng Lão Aññāsi-koṇḍañña là bậc đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế đầu tiên, trở thành bậc Thánh Đại Thanh Văn đệ tử đầu tiên trong giáo pháp của Đức Phật Gotama, cũng là vị tỳ Khưu đầu tiên có tuổi hạ cao bậc nhất trong các hàng thanh văn đệ tử của Đức Phật Gotama.



[1] Vinayapiṭaka, bộ Mahāvagga phần Sāriputtamoggallāna pabhajjākathā.

[2] Bộ Chú giải Pāḷi Apadānaṭṭhakathā, Paccekabuddha apadānavaṇṇanā




[ Ðầu trang][Trở về mục lục ][ Trở về trang Thư Viện ]

updated: 2024